Koolzaad verbetert de bodem en helpt tegen duist
Op het Groningse Hogeland is de bloei van koolzaad op 6 mei al op z’n retour. Ook bij akkerbouwer Bram Qualm, de derde generatie akkerbouwers in Beerta. De opa van Bram Qualm kwam in 1929 naar de locatie van het huidige akkerbouwbedrijf. Bram heeft nu een maatschap met zijn drie zussen en moeder. “Vanaf 2020 telen we koolzaad, vanaf 2022 is dat LG Ambassador, omdat dit ras goed uit de SPNA-proeven kwam. Mijn vader teelde in 2012 en 2013 ook al koolzaad, maar was er weer mee gestopt”
Het Groningse akkerbouwbedrijf bewerkt 172 hectare in een typisch Oldambster bouwplan op zware klei (40 tot 70% afslibbaar) met relatief veel granen: 77 ha wintertarwe, 23 ha wintergerst, 13 ha zomergerst en 8 ha zomertarwe. Daarnaast heeft Qualm 16,5 ha suikerbieten, 12,5 ha koolzaad, 5,5 ha winterveldbonen, 5,5 ha luzerne, 5 ha braak en 6 ha natuurbeheer.
Ziektes beheersen
Het ruime bouwplan zorgt voor risico- en arbeidsspreiding, maar draagt zeker ook bij aan ziektebeheersing. “We hebben nauwelijks gewasbeschermingsmiddelen nodig tegen ziekten en plagen”, vertelt Qualm. “De afgelopen zes jaar heb ik in koolzaad één keer gespoten tegen de glanskever. Maar in het algemeen is de ziektedruk in onze gewassen laag. Begin september 2023 hadden we wel last van slakken. Ik had slakkenkorrels mee gezaaid om verdere schade aan net opgekomen koolzaad te voorkomen. Herbiciden tegen onkruiden zijn vaak wel nodig. Vooral om van kamille en duist af te komen. Afhankelijk van de onkruiddruk, spuiten we voorafgaand aan de koolzaadteelt soms met glyfosaat. Of we zetten een bodemherbicide in. En soms gebruiken we specifieke middelen tegen kamille en grassen zoals duist. Elk seizoen overleg ik met Sem Postma van Agrifirm of herbiciden nodig zijn.”
Voordelen koolzaadteelt
Qualm teelt koolzaad met wintertarwe of -gerst als voor- en navrucht. “Met koolzaad in het bouwplan kunnen we duist beter bestrijden. En de diepe penbeworteling en stikstofnalevering van koolzaad laten een goede bodemstructuur en vruchtbaar land achter voor tarwe en gerst. Dat komt de opbrengst van granen ten goede”, zegt Qualm.
“Tijdens de moeizame oogst vorig jaar kwam de goede hauwvastheid van LG Ambassador goed naar voren. Door nattigheid is toen op 20 en 23 juli geoogst en in augustus ook nog een deel. Het zaad bleef goed zitten, waardoor je met dit ras minder opbrengst verliest. De resistentie tegen vergelingsvirus en de hoge phoma-tolerantie zijn ook belangrijke voordelen, want tot nu toe hebben we gelukkig nog nooit vergelingsziekte gehad.”
Past koolzaad ook in jouw bouwplan?
Koolzaad werkt preventief tegen ritnaalden
Ritnaalden of larven van de kniptor zijn een steeds groter probleem in de aardappelteelt. Ze gedijen steeds beter door klimaatverandering, versmalling van het middelenpakket en niet-kerende grondbewerking. De larven geven vraatschade aan de aardappelwortels en maken gaatjes in de knollen. Een mindere kwaliteit van aardappelen kost geld. Complete partijafkeuringen zijn het doemscenario. Koolzaad is geen waardplant voor ritnaalden en voorkomt dus dat kniptorren eitjes leggen. Dat is een strategie om op percelen over drie jaar problemen met ritnaalden in aardappelen te voorkomen.
