Jakob en René Speelman: precisielandbouw is leerproces

Vader en zoon Jakob en René Speelman gebruikten in het eerste jaar dat ze meedoen aan TopBodem alle mogelijkheden die ze hadden om kennis over de percelen en de gewasgroei te combineren. Volgens René Speelman is het vooral de kunst om de verzamelde data goed te vertalen naar de praktijk: „Het eerste jaar heb ik wekelijks geprobeerd te scannen met de crop sensor die op de trekker zit. Hier kwamen mooie kaarten uit. Met de vliegtuigbeelden kon ik helaas niet wat ik graag wilde, maar hier wordt intern bij Delphy nog druk aan gesleuteld, en we weten welke kant we voor 2017 op moeten gaan. Met de drone-beelden die ik heb laten maken kon ik uiteindelijk nog het meeste; de camera maakte beelden op meerdere golflengtes en liet de verschillen het beste zien.”

Ook dit jaar hebben Jakob en René Speelman weer verschillen binnen de aardappelpercelen. René: „Omdat ik geen opbrengstmeting heb, kan ik ze niet exact vastleggen, maar onze percelen glooien iets waardoor ik wel overzicht heb. Met pen en papier houd ik de plekken bij, en het lijkt erop dat er delen zijn die al een aantal jaren wat slechter presteren. Maar er zijn ook delen waar we twee jaar geleden vreselijk slechte aardappelen hadden, die op onverklaarbare wijze te vroeg dood gingen waar we nu een bovengemiddeld aantal tonnen oogsten. Wat voor mij vast staat is dat met alleen meten van boven we er niet komen, volgend jaar wil ik graag opbrengstmeting op de aardappelrooier. De loonwerker die de bieten rooit heeft dit op zijn nieuwe rooier en het werkt fantastisch. Over de kaarten die eruit rollen ben ik erg positief.”

Speelman gebruikt de data direct bij de bemesting van de uien. „We hebben in de uien variabel bemest met de sensor. Of dit nu bijgedragen heeft een de opbrengst kan ik moeilijk bepalen, ik heb namelijk geen nul-veldjes. Het gevoel moet vooral goed zijn. Ondanks dat het perceel niet helemaal vlak is was mijn idee dat de uien regelmatig afstierven. Ik ben tijdens de afrijping blijven scannen, en heb ook nog vlak voor het rooien de uien met de drone laten scannen. Uit de kaartjes bleek dat de stikstof in het loof over het perceel regelmatiger was, al in het begin. Ik denk uiteindelijk wel dat we met dat variabel strooien daar aan bijgedragen hebben.”

De deelnemers uit de Veenkoloniën willen meer met de TopBodem-partners oppakken. Ze beschouwen het eerste jaar als eerste stap in het leerproces en de samenwerking met de partners. „Het was voor ons ook vooral een jaar van proberen en hopen dat je tegen dingen aanloopt. Vandinter Semo heeft ons geadviseerd bij de groenbemesterkeuze. Dat we bladrammenas zouden zaaien stond vast, het ras echter niet. Daarnaast heeft agrometius geholpen een kaartje van de sensordata te maken. Dit liep eerst niet helemaal vlekkeloos. Ook kwam naar buiten hoe gevoelig data is, vooral wie is de eigenaar, en wie verspreidt het. Hier zijn nog niet de laatste woorden over gesproken. Ik kan gelukkig nu zelf kaartjes maken, met behulp van Akkerweb. Hier ben ik erg enthousiast over, het team achter Akkerweb is erg gedreven, en toen het in het begin niet lukte om kaartjes te maken zetten zij alles op alles om het wel mogelijk te maken. De mogelijkheden binnen Akkerweb zijn nog wat beperkt, maar ik heb er alle vertrouwen in dat dit uitgebreid gaat worden. Het goede van Akkerweb is dat het laagdrempelig is, eenvoudig opgezet en er alleen dat in zit wat je echt nodig hebt. Om te experimenteren precies voldoende, en dat is mooi.”

Aaltjes

„Aandacht voor aaltjes hebben wij altijd, elke dag weer”, zegt Speelman. „Dit is toch wel onze grootste vijand. We hebben hoeken waar we toch echt niet de opbrengst halen die er potentieel ligt, reden om dit jaar deze hoeken te onderzoeken op aardappelmoeheid (AM). We hebben vorig jaar geen schokkende AM-cijfers gezien, en dat is goed, maar dat is geen reden om te verslappen, je moet er bovenop blijven zitten. Waar ik erg blij mee ben, is dat er volgend jaar weer Vydate is. Dit jaar hadden we nog voldoende voor de uien. Het is jammer dat we zo kwetsbaar zijn nu Vydate twee jaar slecht beschikbaar was, dit is geen positief teken. Voor aardappelen zijn er alternatieven, voor de uien niet. We zeggen al jaren dat we te veel granulaat gebruiken, het is hetzelfde als chronische hoofdpijn en elke dag ibuprofen slikken. Je onderdrukt het probleem maar oplossen doe je het niet. Op de biologische tour gaan met behulp van Nemater knoflookextracten of mycorrhizaschimmels zie ik nog niet zitten. Bij collega's heb ik dat dit jaar toegepast in de uien, bij gebrek aan beter, maar de resultaten zijn niet zo als beloofd wordt.”

In de winter willen Speelman en zijn vader zich voorbereiden op een goed teeltseizoen. „Komende winter willen we met alle betrokken partijen, wel of niet tegelijk in één grote ruimte, bespreken wat we afgelopen jaar gedaan en bereikt hebben en wat er vooral beter en anders moet. De ingeslagen weg is goed, precisielandbouw is vooral een proces van leren en ook vooral doen. Hier moet je ingroeien, er is geen standaard pakket wat je zo kunt kopen. Hoe meer je er mee bezig bent, hoe meer je je er ook in verdiept. Niet alleen in het heden, maar ook in het verleden, wat is er vroeger gebeurd op onze percelen, zijn ze allemaal gemengwoeld of niet, hoe is de ondergrond, hoe was de situatie voor de ruilverkaveling en ga zo maar door.”

Mooie oogst

„Op dit moment zitten wij nog vol in de aardappeloogst, de verwachting is eind deze week alles klaar te hebben. Wat dan overblijft is het zaaien van de wintertarwe en de bieten die nog gerooid moeten worden. We hebben 10 hectare bieten geleverd en er zit nog 17 in de grond. Deze gaan rond 15 november en laatste week van de campagne weg. Tot nu toe zijn we goed tevreden over oogst 2016. Tarwe, uien en bieten leverden mooie opbrengsten en de late aardappelen compenseren de toch wat tegenvallende opbrengsten van de vroege aardappelen weer een beetje. Het is dit jaar gemiddeld tot beter dan gemiddeld. Als Avebe en Cosun goed hun best doen hun meel en suiker duur te verkopen, dan gaat 2016 ondanks een late start toch als goed jaar de boeken in.”

„We zijn op schema, normaal hebben we de aardappelen er rond 30 oktober uit. De omstandigheden zijn op dit moment prachtig, we zijn ontzettend droog begonnen maar de 25-30 millimeter regen die we vorige week kregen waren meer dan welkom. Op dit moment rooit het echt weer geweldig, vlak na de regen viel het wat tegen. De rug heeft toch even drie dagen nodig het vocht op te nemen en te verdelen. De groenbemester bladrammenas van Vandinter staat er mooi op. We hebben vlak voor het zaaien een beetje neerslag gehad. Na het zaaien was het twee weken droog. Ideaal voor bladrammenas, die snel gevoelig is voor verslemping of slechte structuur. Hij begint wat te bloeien, maar klepelen staat nog niet op de planning. Eerst sloten opschonen, wintertarwe zaaien en de bekalking uitvoeren waar volgend jaar bieten komen. Geen variabele bekalking, we hebben de focus eerst op andere precisielandbouwfactoren liggen.”