Wiersma: ‘Inzet blijft om afhankelijkheid en gebruik chemie te verminderen’

Richting de landbouwminister zijn er vanuit de sector, maar ook vanuit de Tweede Kamer, de afgelopen tijd veel vragen gesteld over de voortgang van het uitvoeringsprogramma, maar ook de gevolgen van de doelstellingen. Gezien het belang van het onderwerp kiest de minister er voor om de Kamerleden regelmatig bij te praten over de stand van zaken rondom het uitvoeringsprogramma, dat samen met Agrodis, Artemis, het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), Cumela, Fedecom, LTO Nederland, Natuur&Milieu, CropLifeNL, Plantum, de Unie van Waterschappen en Vewin is opgesteld.

Monitoring van Uitvoeringsprogramma wordt eerder uitgevoerd

‘Om optimaal aan te kunnen sluiten bij het proces van het opstellen van het Jaarplan van het Uitvoeringsprogramma is besloten de monitoring vanaf heden eerder in het jaar uit te voeren. Hierdoor kunnen de resultaten telkens optimaal mee worden genomen tijdens het opstellen van het jaarplan, in eerste instantie voor het jaar 2026’, schrijft minister Wiersma in haar Kamerbrief. ‘Mijn beleidsinzet blijft overeind om de afhankelijkheid en het gebruik van chemisch-synthetisch gewasbeschermingsmiddelen te verminderen. Daarop zijn de strategische doelen van het Uitvoeringsprogramma gericht. […] Hiermee zijn de partners in het Uitvoeringsprogramma in staat om de voortgang richting de doelen te monitoren en indien nodig bij te sturen. Langs deze weg volg ik of de doelen gehaald gaan worden en acht ik het stellen van tussendoelen niet noodzakelijk.’

Binnen het Uitvoeringsprogramma is er inmiddels een aantal zaken dat hoge prioriteit heeft gekregen. Voorbeelden binnen de open teelten zijn de implementatie van de verplichting van gesloten vulsystemen en de communicatie hierover, het creëren van een loket waarbij fabrikanten sneller een nieuwe techniek kunnen aanmelden en laten beoordelen en het opstellen plan voor het komen tot verplicht gebruik van wasplaats voor spuitmachines. Belangrijkste inzet is in ieder geval het verder uitrollen van het principe van geïntegreerde gewasbescherming. Informatie en advies over weerbare teeltsystemen wordt gebundeld, vertaald naar voor telers en adviseurs begrijpelijke vorm en inhoud. Het systeem wordt actief onder de aandacht gebracht.

Zorgen over knelpunten door beleid

Enkele Kamerleden hebben de minister via Kamervragen wel gewezen op knelpunten, die nu al ontstaan in de teelt van sommige gewassen (Zie kader). Er is een werkgroep actuele vraagstukken met sectorvertegenwoordigers, teeltadviseurs en overheidspartijen die op regelmatige basis bekijkt welke gewasbeschermingsknelpunten bestaan in de verschillende teeltsectoren. ‘De sectorpartijen hebben zich voorgenomen om voor van deze knelpunten oplossingen te zoeken. Hierbij bieden de overheidspartijen ondersteuning.’

Volgens de minister bestaan er al verschillende mogelijkheden om stappen te zetten om knelpunten op te lossen. Eén van de opties is praktijkgericht onderzoek. Op 1 april is de oproep voor nieuwe projecten in 2026 geopend. Daarnaast is via het fonds Kleine Toepassingen financiële ondersteuning mogelijk voor het verkrijgen van toelatingen van gewasbeschermingsmiddelen voor kleine teelten. ‘Ook kan de sector gebruik maken van de mogelijkheid om een vrijstelling aan te vragen voor het gebruik van een niet-toegelaten gewasbeschermingsmiddelen in acute noodsituaties op het gebied van gewasbescherming. Ik kan, als Minister van LVVN, deze vrijstellingen verlenen voor beperkte tijd (120 dagen)’, schrijft Wiersma.

Via het uitvoeringsprogramma wordt daarnaast ook ingezet op de realisatie van een overzicht van potentiële basisstoffen die beschikbaar kunnen komen voor de akkerbouwers. Voor deze stoffen wordt een plan opgesteld en uitgevoerd ten behoeve van snelle toelating van deze stoffen. Ook wordt er gewerkt aan een voorstel richting de Europese Unie om werkzame stoffen, die relevant zijn in het kader van de transitie, op Europees niveau te behouden.