‘Contracten vaak te eenzijdig, vrije markt wordt als afvoerputje gebruikt en telers gedwongen tot overproductie'
POC roept op tot sterker telerscollectief voor hogere prijzen in aardappelmarkt
Roubos roept telers op om de regie te pakken. „We zien steeds vaker dat risico’s worden doorgeschoven naar de teler, terwijl marges elders in de keten overeind blijven of zelfs stijgen. Dat is niet langer houdbaar. Ik verwonder me erover dat het gros van de telers de schouders ophaalt het gewoon laat gebeuren. Terwijl het gaat over serieus geld.”
POC stelt dat er volop kansen liggen voor Europese frites, chips en hoogwaardige pootaardappelen. Volgens de organisatie is een eerlijke beloning gerechtvaardigd op basis van de kwaliteit en betrouwbaarheid die de telers leveren. „Er is dan ook geen enkele reden waarom de prijs voor Nederlandse aardappelen structureel laag zou moeten zijn.”
POC bezig met versterken van onderhandelingspositie telers
Al langer is POC bezig met het verenigen van zoveel mogelijk telers, om de krachten te bundelen in de onderhandeling over contractprijzen. „Alleen samen kunnen we voorwaarden stellen aan verwerkers, prijsdruk keren en een eerlijke beloning afdwingen voor het vakmanschap van Nederlandse aardappeltelers.”
Volgens voorzitter Jasper Roubos heeft de POC de instrumenten en het juridische kader om collectief op te treden. De door de organisatie ontwikkelde KostprijsCalculator blijkt een belangrijk hulpmiddel in het versterken van de onderhandelingspositie van telers. De tool, opgezet met stakeholders Flynth, Countus, Alfa, Delphy, LTO, NAV en ABN Amro en doorgerekend door Wageningen Economic Research, brengt de werkelijke kostprijs nauwkeurig in beeld. „Zo kunnen telers hun ondergrens bepalen en onderhandelingen voeren op basis van feiten in plaats van aannames. Nu de prijzen onder druk staan, is het cruciaal om een goed beeld van je kostprijs te hebben. De calculator is de beste manier, zeker met de update van 2025 met onderscheid tussen betaalde en berekende kosten.”
POC over huidige markt: ‘Prijsval en structurele scheefgroei’
Waar in februari nog prijzen tot 35 euro per 100 kilogram met pieken van 38 euro per 100 kilogram voor specifieke rassen werden genoteerd, zakten de prijzen voor fritesaardappelen recent naar 11 euro tot 28,50 euro per 100 kilogram (bron: PotatoNL). Met name op de vrije markt liggen prijzen veelal rond of onder het kostprijsniveau. Dit terwijl telers kampen met hoge kosten voor pacht, arbeid, energie en milieuverplichtingen. Om van weersextremen maar niet te spreken. Volgens de POC is het probleem structureel. „Contracten zijn vaak eenzijdig opgesteld, de vrije markt wordt gebruikt als afvoerputje en telers voelen zich gedwongen tot overproductie, met nog lagere prijzen tot gevolg.”
Voorzitter Jasper Roubos ziet dit als een bevestiging voor de stelling dat telers hun krachten moeten bundelen om de positie in de keten te versterken. „Het lijkt of alleen de groeiomstandigheden bepalen of er nog een prijs betaald wordt voor de vrije aardappelen. Dit gaat al tijden zo en klaarblijkelijk accepteren boeren dat gewoon. Veel boeren telen op de gok en hopen op een ramp waarbij ze zelf niet worden getroffen. Daar kan je geen bedrijf opbouwen, zeker niet als de weersextremen ook nog de massaal gecontracteerde oogst treft, waarbij het opbrengstrisico groter wordt dan het prijsrisico.” aldus Roubos.
