‘Zonder glyfosaat heeft akkerbouw een groot probleem’
Glyfosaat wordt volvelds ingezet om onkruiden en aardappelopslag aan te pakken. Het is een algemeen gebruikt middel in het bouwplan om een nieuw groeiseizoen met een schone lei te beginnen, zegt Hans de Keijzer, coördinator Effectief Middelenpakket. Omdat er nog geen middelen zijn die dezelfde sterke werking hebben, zal het wegvallen van glyfosaat onherroepelijk leiden tot het gebruik van meerdere middelen om alle onkruiden aan te pakken. Dat leidt tot een hogere milieubelasting. ‘Glyfosaat is onmisbaar omdat het alles bestrijdt. Andere middelen kunnen dat niet. Bij een verbod op glyfosaat moeten telers daarom vaker met de spuit het veld in om alle onkruiden te bestrijden.’
Grote problemen met phytophthora
Die ontwikkeling brengt de sector alleen maar verder van huis, zegt Annemarie Breukers, Senioradviseur Plantgezondheid bij LTO Nederland. ‘Het kan niet zo zijn dat het ene gat met het andere moet worden gevuld. Als aardappelopslag niet meer bestreden kan worden met glyfosaat kunnen de gevolgen groot zijn. Er is een veel grotere kans op uitbraken van phytophthora. Meer moeten spuiten tegen phytophthora door het verbod op glyfosaat is het paard achter de wagen spannen.’ Dat ziet ook Jo Ottenheim van Nefyto, brancheorganisatie van de agrochemische industrie in Nederland. ‘De milieubelasting van glyfosaat is heel gering. Bij het gebruik van andere middelen zal de milieubelasting dan ook al snel hoger zijn.’
Niet kerende grondbewerking (NKG) is in Zuid-Limburg verplicht in verband met erosiebestrijding. Het niet-ploegen leidt echter tot een hogere onkruiddruk. Bij het wegvallen van glyfosaat zal ook NKG onder druk komen te staan, verwacht Breukers. 'Er ontstaat dus een spanningsveld tussen de ene en de andere duurzaamheidsslag.'
De akkerbouw zet volop in op verduurzaming, benadrukt Breukers. ‘Denk aan het minder afhankelijk worden van chemische middelen, of technieken die mechanische onkruidbestrijding makkelijker mogelijk maken.’ Maar met name mechanische technieken zullen voor de gangbare sector lang niet altijd rendabel zijn. ‘In de biologische telers worden deze technieken meer gebruikt. Maar zij telen voor een andere markt, met andere prijzen.' Bovendien zijn mechanische technieken niet altijd voldoende effectief tegen wortelonkruiden.
Compromis onder politieke druk
Op basis van de rapporten van Efsa en Echa had glyfosaat zonder bezwaren een toelating van vijftien jaar moeten krijgen, stellen Breukers en Ottenheim. ‘De vijf jaar die er nu is uitgekomen, is een compromis’, zegt Breukers. ‘Een compromis dat onder politieke druk tot stand is gekomen.’ Dat is volgens Ottenheim ook precies het pijnpunt is deze discussie: ‘De politiek bemoeit zich met de wetenschappelijke beoordeling over de risico’s van gewasbeschermingsmiddelen. Efsa en Echa geven aan dat glyfosaathoudende middelen veilig gebruikt kunnen worden. Dan hadden deze middelen een toelating van vijftien jaar moeten krijgen.’
Overigens verwacht Ottenheim niet dat de soep zo heet wordt gegeten als dat hij is opgediend. ‘Ik ga er niet van uit dat het over vijf jaar einde oefening is voor glyfosaat. De hele discussie begint dan weer opnieuw.’ Betekent dit dat de middelenindustrie achterover gaat leunen? Nee, zegt Ottenheim. ‘De middelenbranche volgt ook de discussie over glyfosaat en begrijpt dat hier marktkansen liggen voor andere middelen.'
Precisielandbouw geen vervanging voor glyfosaat
De Keijzer is nog niet zo hoopvol over een snelle opmars van nieuwe alternatieven voor glyfosaat. 'Ook andere middelen staan onder druk. En nieuwe middelen komen er nauwelijks.' De oplossing zoeken in mechanische bestrijding helpt maar voor een deel. 'Precisielandbouw is in opmars. Maar het is geen vervanging voor glyfosaat. Je hebt een volvelds middel nodig om een perceel onkruidvrij te krijgen.'
Ook Kees van Dijk, middelenspecialist bij de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) heeft nog weinig hoop op nieuwe middelen. 'Glyfosaat is juist een middel dat heel milieuvriendelijk en effectief werkt. We hebben daarmee al het beste middel in handen.'
Schouten: blij met duidelijkheid
Minister Schouten geeft in een reactie aan blij te zijn met de uitspraak van de Europese Unie. ‘Het gebruik van glyfosaat is nog vijf jaar toegestaan, het is goed dat die duidelijkheid er nu is. De komende vijf jaar moeten gebruikt worden om te werken aan alternatieven voor glyfosaat. Daar zal ik mij voor inzetten.’ Van Dijk ziet dat anders: 'We moeten de komende vijf jaar juist gebruiken om de wereld te overtuigen van het feit dat glyfosaat helemaal niet zo gevaarlijk is.'
De EU-lidstaten hebben maandagmiddag de vereiste meerderheid bereikt om de vergunning voor het gebruik van de onkruidverdelger glyfosaat met nog eens 5 jaar te verlengen. Nederland was bij de meerderheid die voor de verlenging stemde
Lees ook: Vergunning voor glyfosaat toch met 5 jaar verlengd
