Zuidoostelijke telers ongunstig uit door uitspoeling

Velthof sprak op de themadag over bodem en bemesting in Putten eind november. Hij zette daar een aantal trends in de waterkwaliteit op een rij. Volgens Velthof bleef sinds 2006 de hoeveelheid stikstof uit dierlijke en kunstmest min of meer gelijk. Bij fosfaat was een dalende trend te zien in de aanwending. Bij veehouders daalt de hoeveelheid stikstof in de mest, terwijl die bij akkerbouwers stabiel is. Voor fosfaat geldt dat zowel veehouderij als akkerbouw hiermee minderen.

Productie stijgt

De opbrengsten van de meeste gewassen stijgen. Velthof becijfert de productiegroei tussen 2006 en 2014 op 1,6 procent per jaar. Door voldoende aanvoer van organische stof is in de afgelopen 10 jaar het organische stofgehalte op akkerbouwgronden op dekzand toegenomen. Op zeeklei is geen verschil zichtbaar. De fosfaattoestand op de meeste gronden is stabiel of licht dalend.

„Als we inzoomen op regio's kunnen we soms verschillen zien”, zegt Velthof. „Bij uitspoelingsgevoelige zuidelijke zandgronden komt 75 milligram nitraat in het water voor. Als de grond vochtiger is ontsnapt stikstof meer als gas door denitrificatie.”

Nitraat in het oppervlaktewater kan veel meer bronnen hebben dan de landbouw. Erfafspoeling kan een oorzaak zijn of 'direct in de sloot bemesten'. Belangrijke bronnen van nitraat kunnen echter ook de glastuinbouw of natuurgebieden zijn. „Sinds de jaren 90 neemt het aandeel stikstof uit de landbouw af en dat geldt net zo voor fosfaat.”

Uitdaging

Volgens Velthof zal het een grote uitdaging zijn de cijfers nog verder terug te dringen. Het zesde actieprogramma voor nitraat zal door de lastige uitgangspositie nog meer van de zuidelijke boeren kunnen vragen.

Een ander opmerkelijk feit is de hoge fosfaatgehaltes in het westen van het land. Die blijken, ondanks beperking van de giften in de landbouw, gewoon te blijven bestaan. Velthof denkt dat hier de kwel een mogelijke oorzaak is. Het is een factor waar de landbouw weinig aan kan doen, maar die toch beleidsmakers tot beperking van fosfaat uit mest aanzet.