Meer koolstofopslag in bodems goed maar lastig

Volgens Geert-Jan van der Burgt van het Louis Bolk Instituut is het verhogen van het percentage organische stof in de bodem met één procentpunt behoorlijk moeilijk. „Het eerste probleem is om die procent te realiseren en het tweede probleem is dat je het vervolgens ook moet onderhouden. ”

Tijdens de BioBeurs 2018 bespraken boeren en klimaatdeskundigen de mogelijkheden voor CO2-opslag in de bodem. Op dit moment stoot de landbouw in Nederland ongeveer 26 megaton kooldioxide uit. Een reductie met 3,5 megaton is de inzet van het beleid. Volgens Marjan Minnesma van Urgenda zijn boeren toch in een behoorlijk unieke positie, omdat zij CO2 kunnen vangen in hun bodems. Andere sectoren kunnen alleen uitstoot beperken, boeren kunnen CO2 uit de lucht weghalen. „We zouden ze daarvoor moeten belonen, net als we nu doen bij het compenseren van vliegreizen door bomen te planten.”

Bodem bevat meest koolstof

De bodem bevat meer koolstof dan de vegetatie en de atmosfeer. Verhoogde concentraties broeikasgassen zijn beter op te slaan in de bodem dan op andere plaatsen is de daaruit volgende logica. Volgens de Amerikaanse boer Joel Salatin is grondbeheer met oog voor de koolstofkringloop een belangrijke stap naar meer koolstofopslag. „Met minder kerende grondbewerkingen en opschuiven naar meerjarige gewassen is meer koolstof te behouden. Het is het meest efficiënt om de koolstofkringloop op de plaats zelf te stimuleren. Dat is beter dan het van elders aan te voeren.” Salatin bedoelt dat gewasresten, groenbemesters en mest van grazende dieren de koolstofopslag het beste stimuleren.

Ook in Nederland proberen telers uit of ze met een ander beheer de bodem rijker aan koolstof kunnen maken. Bijkomend voordeel is dat er een actiever bodemleven ontstaat en dat de bodem beter bestand is tegen klimaatverandering. Koolstofrijke bodems zijn beter bestand tegen extreem weer, zowel bij ernstige droogte als bij zware regenval.

Moeizaam verhogen

Ervaringsdeskundige groenteteler Jopie Duijnhouwer uit Deventer waarschuwt wel voor al te groot optimisme. Hij ervaart aan den lijve hoe moeilijk het is om de organische stofpercentages op zijn bedrijf te verhogen. „Wij hebben er twintig jaar lang alles aan gedaan, maar het percentage organische stof is niet verhoogd in onze grond.”

Koolstofvasthoudend boeren blijkt wel voor de pioniers andere voordelen te bieden. Volgens Roelf Havinga van Team Ecosys is het goed mogelijk een bedrijf te runnen zonder veel chemische middelen. „Boeren wordt daar leuker van. Je gaat niet op zoek naar ziektes maar naar leven in de grond.”

Bollenteler John Huiberts uit Sint Maartensvlotbrug wist op de zandgrond van zijn bedrijf de organische stofgehaltes wel omhoog te brengen. „Voor ons zijn alleen de regels wel eens een probleem. Onze composthoop werd zo groot dat we als afvalverwerker gezien werden en we riskeren dan boetes en kortingen.” Huiberts hoopt dat de overheid zelf niet de rem wordt voor de koolstofboeren.