‘Aardappeltelers te bang om kans op goede prijs te grijpen’
Burgers gaf de zaal een spoedcursus handelen op de aardappeltermijnmarkt. De aardappelmarkt kiest richting in week 27-28 (begin juli). Zakt de markt door het niveau van 10 euro dan wordt het een goedkoop jaar: ‘De prijs komt eigenlijk nooit meer boven dat niveau en dan komt na verloop van tijd ook vaak 6 euro in beeld.’ Het niveau van 10 euro is volgens Burgers dan ook het beste moment om de aardappelen te verkopen. ‘Juist dan moet je het schip verlaten.’ De praktijk is volgens hem echter dat telers wachten, in de hoop op een aantrekkende prijs. Wat doorgaans niet gebeurt. ‘De prijs is nu zelfs onder de 5 euro gezakt. Het verschil tussen 10 en 5 euro is enorm groot.’
'Duur jaar
Gaat de markt daarentegen door het niveau van 15 euro, dan is er volgens Burgers een goede kans op een tussentijdse stijging naar 20 euro. Houdt de markt stand rond 15,50 euro tot medio augustus dan is er een goede kans op een ‘duur jaar’. ‘Je hoeft je dan niet zoveel zorgen te maken dat hij onderuit gaan naar onder 10 euro.’
Van de afgelopen acht jaar kwamen vijf gemiddeld boven de 15 euro uit. In 2010 leidde een mislukte oogst in Rusland tot een grotere afzet van aardappelen. Twee jaar later verzoop in het Verenigd Koninkrijk een derde van de oogst. In 2013 was er een overstroming in Zuid-Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië, wat zorgde voor stemming in de markt. Het jaar 2015 werd gekenmerkt door een kleiner areaal aardappelen in de EU-5 en een lastig groeiseizoen. ‘Ook dat gaf weer stemming.’ En in 2016 zorgde overvloedige regen in Zuid-Nederland en België er voor dat de markt fors omhoog ging.
Alleen in de jaren 2011, 2014 en 2017 waren er geen bijzonderheden en ging de prijs onderuit. ‘Drie jaar waarop de termijnmarkt uitkwam op 6 euro of lager.’
Voldoende dynamiek in de aardappelmarkt
Is er in de toekomst nog voldoende dynamiek in de aardappelmarkt? Met een volmondig ‘ja’ beantwoordde Edwin Burgers van DCA zijn eigen vraag. Maar, voegde hij daar aan toe, ‘hij is anders dan vijftien jaar geleden. Daar moeten akkerbouwers op inspelen.’
Als het gaat over slechte prijsvorming wordt vaak het areaal in de EU-5 aangehaald als oorzaak. Volgens Burgers is het areaal belangrijk voor de stemming, maar niet doorslaggevend. ‘Belangrijker voor de marktprijs is het groeiseizoen in deze landen en de directe landen daar om heen, zoals Polen.’
Vrije aardappelen werken als olie of als stroop
Voor een aardappelmarkt in balans is een gezondere verhouding tussen pool, contract terugleveraardappelen en vrije aardappelen. ‘Het percentage echt vrije aardappelen is olie in de markt, en moet niet nog verder verkleinen.’ Maar vrije aardappelen kunnen ook als stroop werken. ‘De industrie heeft momenteel voldoende aanbod van aardappelen. Dan drukken die vrije aardappelen juist op de markt.’
Ongeveer 60 procent van de akkerbouwers switcht vrijwel nooit van afnemer. Een zelfde percentage van de telers verkoopt zijn meeleveraardappelen op de dag van leveren voor de dagprijs. Viervijfde van de pooldemers verandert nooit van pool, zo blijkt uit cijfers van DCA.
