Primeur op Biovelddag: MulchTec Planter maakt telen in mulch mogelijk

„Om de bodembiologie maximaal te stimuleren wil je bodembewerking graag tot een minimum beperken, het liefst wil je niets doen.” Zo’n no-tillage-systeem is wereldwijd meestal alleen mogelijk met herbiciden”, stelt Sander Bernaerts, bedrijfsadviseur bij Naturim. „Het knappe van deze telers uit Duitsland is, dat ze het voor elkaar krijgen om biologisch in mulch te telen.”
De MulchTec Planter biedt de mechanisatie om te telen in een hele dikke laag gewasresten. Door die dikke laag komt er vrijwel geen onkruid doorheen. „Telen in mulch werkte in de praktijk nooit zo heel goed. Een van de lastige dingen is bijvoorbeeld de vochtvoorziening: heeft het plantgoed genoeg vocht? Deze plantmachine is slim aangepast en injecteert vocht mee bij het uitplanten. Een praktijkinnovatie ontwikkeld door een teler.”

Planten en zaaien in mulch

Mulch levert een goede bodemstructuur met actief bodemleven en houdt vocht vast. Bio-groenteteler Johannes Storch en zijn team van medewerkers van het bedrijf Live2Give uit het Duitse Dickendorf ontwikkelden aangepaste machines om het land (minimaal) te bewerken, mulch te maken en verspreiden en te planten en zaaien onder een mulchlaag. Het werkt zowel voor het planten, zoals kool, en bij zaaien van fijnzadige gewassen als peen onder een acht tot tien centimeter dikke laag mulch. Het mulchteeltsysteem past goed bij het gebied en de grond van Live2Give. In het gebied valt normaalgesproken 1.100 millimeter regen per jaar, maar het afgelopen jaar liep dat op tot boven de 1.500 millimeter. Goede infiltratie van al dat water is belangrijk en de mulch blijkt dat te stimuleren. Bij een excursie van Nederlandse telers vorige zomer in Duitsland demonstreerde Storch dat op een perceel waar hij nog maar een half jaar mulchteelt toepast: het water zakt vlot weg, met een snelheid van 90 millimeter in 10 minuten. De ontwikkeling van speciale machines en werktuigen is sinds 2018 een zelfstandige tak op het bedrijf Live2Give. Ze bouwen onder andere de MulchTec-RotoSeeder die onder een mulchlaag kan zaaien door de mulch op te tillen, eronder te zaaien en de laag weer aan te drukken. Of de MulchTec-Planter, die planten in een mulchlaag op een soortgelijke wijze doet.

Vaste breedte

Bij Live2Give werken ze op vaste breedtes in stroken. Trekkers en machines zijn daarop afgesteld. „Bieten, wortels en uien zaaien we. De rest is plantgoed”, vertelt Storch. „Elke twee weken planten we opnieuw en we oogsten voortdurend. De mulch onderdrukt onkruid, maar het hoofddoel ervan is de opbouw van bodemvruchtbaarheid terwijl we groenten telen. We willen altijd wortels in de grond en altijd bodembedekking. Als de zaailingen en jonge aanplant nog klein zijn, transpireren ze weinig vocht. Onder de mulch blijft de bodem vochtig. In een droog jaar is dat een voordeel.”

Mulch: in-situ en transfer

Het mulch-teeltsysteem bij Live2Give kent twee varianten: teelt van groenbemesters op de plaats van gebruik (in situ) en teelt van mulch op een andere plek, waarna het verhakselde gewas met een aangepaste stalmeststrooier op de nieuw te planten stroken gebracht wordt (transfer). De dikte van de mulchlaag moet voldoende zijn. Is er bij in situ-mulch te weinig materiaal, dan vult Storch het aan door materiaal van elders bij te strooien. Bij teelt van de mulch op de doelplaats is 10 ton drogestof-productie genoeg voor zes centimeter mulch. „De 15 ton van een heel goed geslaagde groenbemester is ideaal.” Bij een transfer-mulch levert 15 ton droge stof een laag van acht centimeter mulch op.
De basis van de mulch is rogge, triticale, gras of soedangras (sorghum) met in het mengsel vlinderbloemigen als klavers en wikken. Volgens Storch is een lengte van 5 tot 15 centimeter voor de gewasresten mooi en is het ook belangrijk dat er korte en langere stukjes in de mulch zitten, zodat de afbraak verdeeld over de groei van het gewas plaatsvindt. Bij de teelt van mulch is het de kunst die vrij van onkruidzaad te houden. Live2Give gebruikt de mulch in alle teelten, ook in de plastic tunnelkassen met komkommers, tomaten en paprika’s.

Planten in sleuf

Op de Biovelddag geeft het team uit Duitsland een demonstratie. Het speciaal ingezaaide rogge-wikke mengsel staat ruim een meter hoog. „Dat mengsel gaan we klepelen en dan wordt kool, bleekselderij en koolrabi ingeplant”, vertelt Sander Bernaerts. “De plantmachine freest als het ware een kleine sleuf waarin het plantgoed ingeplant kan worden, met een vochtinjectie voor een goede start.” Uiteraard vereist het omschakelen naar teelt in mulch een investering. Maar er is ook een kostenbesparing: een teler doet haast geen grondbewerkingen of onkruidbestrijding meer. „Je zaait een groenbemester-mengsel in, dat klepel je en je plant met de mulch-plantmachine of je zaait een gewas onder de mulch.” Maar wat het systeem echt interessant maakt, zijn de klimaatvoordelen. „De bodem houdt meer organische stof en vocht vast, het mulchdek isoleert en geeft een lagere bodemtemperatuur met minder hittestress in het gewas. De grond is altijd bedekt en kan zo beter grote buien met zware neerslag verwerken. Plus het voorkomt erosie.” square

Tekst Maria van Boxtel en Jorg Tönjes | Foto’s Jorg Tönjes en Naturim