Liveblog (gesloten): Beleidsnotitie lelieteelt Drenthe breed aangenomen, in november besluit over moratorium

Met de afhandeling van het bespreekstuk over de Beleidsnotitie Lelieteelt Drenthe stopt ook de liveblog. Bedankt voor het meekijken.

12.42 uur:
Vergadering geschorst, bespreking van beleidsnotitie lelieteelt afgerond.

12:35 uur:
Stemming over de verschillende stukken

- Beleidsnotitie met een ruime meerderheid aangenomen (32 voorstemmers, 10 tegen);
- Motie van VVD, BBB, CDA en PVV over een onderzoek naar de effecten in relatie tot afstanden die gewasbeschermingsmiddelen hebben op Natura2000-gebieden is breed aangenomen;
- Motie voor een afdwingbare norm lelieteelt is ook verworpen;
- Moties die oproepen voor een onafhankelijk juridisch onderzoek zijn beide verworpen.
- Amendement JA21 om de beleidsmaatregelen breder te trekken dan 'Natura2000' door dit uit te breiden met woon-, recreatie- en waterwingebieden werd ook verworpen (19 voor, 23 tegen)

Motie moratorium wordt aangehouden

12.33 uur: PvdA kondigt aan de motie over het moratorium aan te houden.

Iedereen die valt onder de beleidsnotitie moet een voortoets doen. Het gaat om lelieteelt, benadrukt Schuinder nog op vragen van de PvdD. „We zijn nog niet zover."

12:29 uur: Beleidsnotitie wel ter stemming brengen, roept Schuinder op.

De beleidsnotitie moet volgens Schuinder wel ter stemming worden gebracht.

Omlo (JA21) stelt voor om de vergadering in november op locatie te doen.

12:27 uur: Schuinder verwacht in november gedegen voorstel over moratorium

Gedeputeerde Schuinder begint met de beantwoording op de vragen die in de tweede termijn zijn gesteld. „We voelen zeker de urgentie." In november verwacht hij een gedegen voorstel over het moratorium.

12:22 uur: PVV: 'Onbegrijpelijke actie van linkse activisten'

CDA'er Hilgenga roept wederom te zoeken naar balans. Ze vraagt duidelijkheid van het college over het begrip moratorium.

Tjip Koopmans van PVV schetst een toekomstperspectief zonder de landbouw in Drenthe. „Een onbegrijpelijke actie van linkse activisten."

Ewoud Bos (GroenLinks): Tsunami van bollentelers moeten we stoppen. Willen we meer of minder bollenteelt Blijkbaar slaat dit soort taal aan, het liefst nog met een zuidelijk accent." Bos verwijst hiermee naar de ongenuanceerde wijze van debatteren door Geert Wilders.

„Halve voorstellen en geen echte keuzes maken", dat is volgens ChristenUnie-statenlid Brandsema de conclusie in deze periode waarin de BBB in Drenthe aan het roer staat.

Provinciale staten lijken af te koersen op uitstel tot november

12.16 uur: 'Bundel amendementen en moties samen in pakket'

Volt ziet veel overeenkomsten in de meningen en opvattingen. „Laten we daarom zoeken naar een gezamenlijke oplossing voor een pakket van amendementen en moties en dit te bespreken in november." SP heeft daar ook een voorkeur voor. VVD sluit zich daar ook bij aan om het college de mogelijkheid te geven om zo met een gedegen beleidsstuk te komen.

12.11 uur: Pormes ziet 'beleidsarrogantie' bij Schuinder

Pormes van LijstPormes noemt het afwijzen van het amendement 'Beleidsarrogantie'. Statenlid Zuiker van (PvdD) is ook fel over de beantwoording gedeputeerde Schuinder. Kleine Deters (D66) gaat ook op de beantwoording door, die in haar mening niet afdoende is. „We pleiten nogmaals voor bescherming van de gezondheid van de mens."

Waalkens van de BBB herhaalt zijn beargumentatie over het gebrekkige onderzoek van Meten=Weten, maar brengt geen nieuwe argumenten ter tafel.

PvdA vraagt om uitstel besluit beleidsnotitie

12.06 uur: Rudolf Bosch (PvdA) begint als eerste aan zijn tweede termijn. In overleg met de mede-indieners is de motie van het moratorium aangepast. Hij pleit er voor om het besluit uit te stellen tot na de zomer. „Wij willen een helder voorstel hebben. Alleen een peilstok in de grond steken is wat ons betreft niet voldoende."

12.05 uur: Vergadering wordt na de schorsing hervat.

11:52 uur: Tweede termijn statenleden begint met een schorsing

Schorsing tot 12.05 uur. Aangevraagd door PvdA'er Bosch, naar aanleiding van de beantwoording van de vragen van Schuinder

Partij voor de Dieren slingert discussie aan over beantwoording van de vragen. De voorzitter constateert dat de vergadering door kan en dat Schuinder voldoende antwoord heeft gegeven.

„Areaal lelies in Drenthe neemt al jaren af. Dat zijn de feiten."

11.48 uur: Drentse lelieareaal neemt al jaren af

Schuinder wil wel benadrukken: „We hebben het idee dat lelieteelt groeit, maar het areaal neemt al jaren af. Dat zijn de feiten en wil ik wel gezegd hebben", en besluit daarmee de eerste termijn van het college.

Politieke consequenties als Drenthe juridisch wordt teruggevloten

11.37 uur: Pormes vraagt om of Schuinder ook politieke consequenties trekt als hij juridisch wordt teruggevloten

Pormes vindt het gek dat een amendement voor een onderzoek naar het juridische kader wordt ontraden. „Gaat dit rechtszaken voorkomen? Dat weet ik niet, maar u kunt er vanuit gaan dat wij het beleid goed is opgepakt", gaf Schuinder weer als antwoord.

„Ik vraag u heel simpel", aldus Prormes. „Trekt u politieke consequenties als u juridisch wordt teruggevloten." Schuinder wil hier niet concreet antwoord op geven. „Ik heb er vertrouwen in dat dit beleid in overeenstemming is."

Kleine Deters van D66 vraagt zich in een interruptie wederom af hoe de mens een plek krijgt in het beleid. „Waar een knelpunt is, gaan we op acteren. Wij horen alle signalen, waar gehandhaafd moeten worden doen we dat, we pakken knelpunten goed op. We pakken dus onze verantwoordelijkheid. Voor sommigen is dat misschien niet genoeg. Wij lossen niet alle gezondheidsproblemen op, maar u probeert mij een uitspraak te ontlokken", aldus Schuinder.

11:34 uur PvdA kondigt alvast een nieuwe schorsing aan, naar aanleiding van antwoorden gedeputeerde

Leden van Extinction Rebellin verlaten ondertussen geruisloos de zaal. Een enkeling blijft zitten.

Schuinder: 'Geef ons de ruimte en laten we in november de peilstok steken'

11.25 uur: 'Sector spant zich om voor een transitie'

Gedeputeerde Gert Jan Schuinder begint na een korte schorsing zijn betoog

„Het onderwerp brengt veel te weeg. Een goed dialoog, het goede gesprek is noodzakelijk. Dat hebben we gehad. Een rechtsuitpraak is een rechtsuitspraak, daar moeten we als provincie aan houden. Het valt mij in de gesprekken op dat telers, los van de uitspraak, willen komen tot het niveau van gangbare landbouw. Dat initiatief omarm ik. Ik vind het belangrijk om dit te benadrukken. Telers moeten we ondersteunen in het proces waar ze mee bezig zijn."

Over de zorgen over gezondheid: „Jammer dat we zo weinig aandacht besteden aan het feit dat wij als provincie zo ons nek uitsteken voor wat betreft de knelpunten. We kijken samen met gemeenten en belanghebben kijken naar oplossingen. We begeven ons op een maatschappelijk dossier. Wij moeten ook de ruimte krijgen om die koers op te zetten. Alle knelpunten hebben we morgen of overmorgen niet uit de wereld. De zorg begrijpen we. Zie dit beleid als een koers, een stap in de goede richting, waar ook de telers naar toe willen."

Zijn oproep is om de provincie de ruimte geven en geeft daarbij ook het antwoord op het moratorium. „Dit moet goed worden uitgezocht. Ga je dit op het niveau van de teler doen? Op milieubelastingspunten? Ik weet het niet. Dit moet zorgvuldig gebeuren." Schuinder pleit daarom voor een tussenevaluatie richting november. „Mijn voorstel zou zijn om veel zaken mee te nemen richting november en dan kijken we naar de peilstok. Waar zijn we mee bezig en hoe staat het er voor.

11.25 uur: Vergadering hervat

Schorsing waarin college overleg heeft over de beantwoording van vragen en reactie op moties en amendementen

11.10 uur: Het college van GS vraagt een korte schorsing aan om de antwoorden voor te bereiden

De vergadering is geschorst tot 11.25 uur

11.08 uur: CDA wil hulp voor transitie naar duurzame lelieteelt

Sonja Hilgenga van het CDA roept het college om zowel de belangen van omwonenden als die van de landbouw goed af te wegen en het gesprek daarover aan te gaan. Hilgenga complimenteert de telers omdat zij al stappen zetten richting een duurzame werkwijze. De transitie naar een duuzame teelt moet wel worden ondersteund. „Een vitale landbouwsector is hard nodig." Het CDA-statenlid vindt wel dat als de gevolgen voor natuur worden aangetoond, dan moet dat ook voor mensen.

Uitspraak van de Raad van State is gebaseerd op ongevalideerd onderzoek van Meten=Weten, vindt Liesbeth Niessink van Forum voor Democratie. Omgekeerde bewijslast, de wereld op z'n kop als de bewijslast van de tegenstanders waar de rechter zich op baseert ongefundeerd is." Akkoord gaan beleid dat gebaseerd is op een ongevalideerde uitspraak kan volgens haar niet.

PVV wil onderzoek naar juridische grond 'voorzorgsbeginsel'

11.01 uur: PVV uit kritiek op voorzorgsbeginsel

„Angst is een slechte raadgever", vindt PVV-statenlid Koopmans. Het voorzorgsbeginsel legt iedere discussie lam. „Ja want je weet het nooit. Het kan onveilig zijn." Koopmans snapt de spagaat van GS. „Het voorgelegde beleid is een mooie stap. Telers zullen nooit in staat zijn om te bewijzen dat wat zij doen geen enkel risico vormen voor natuur of gezondheid. Alles is arbitrair als het voorzorgsbeginsel in stand blijft. We hebben een juridische aanvaring met Raad van State nodig om aan te tonen dat de basis van de uitspraak niet goed is."

10.56 uur: GroenLinks wil geen lelieteelt meer in Drenthe

Bos (GroenLinks): „Dit onderwerp maakt veel los. Hoe gaan we om met landbouwgif? Wat GroenLinks betreft stoppen we helemaal met de lelieteelt. Als wij boeren perspectief willen bieden, dan kiezen we koeien en mogelijkheden voor natuurbeheer." Bos steunt het moratorium

Gerben Brandsema (ChristenUnie): „Telers doen niets wat niet mag. Keuzes maken op basis op feiten. Het college zet een eerste stap om te kijken of er een stop op de groei van de lelieteelt mogelijk is. Het tijdelijk moratorium maakt het huiswerk van het college op dit punt af."

10.50 uur: Motie voor regionaal juridisch onderzoek

Oosting (VVD) pleit er voor om het gesprek op basis van objectieve feiten te starten. Er wordt een motie ingediend voor ingediend.

Volt vraagt zich af waarom regionaal, maar niet nationaal opgepakt. „Het is niet aan mij om op te roepen dit landelijk op te pakken", reageert Oosting. Hij vindt wel dat het zinvoller is om het breed op te pakken. „Laten we geen beleid maken op basis van polariserende opmerkingen."

„Wij zien de motie toch als een duidelijke opdracht."

10.44 uur: SP: Beleidsnotitie te veel vanuit perspectief telers

Greetje Dikkers (SP) is teleurgesteld in de beleidsnotitie. Het is volgens haar te veel vanuit het perspectief van de telers opgesteld. Wat haar betreft is er te weinig aandacht voor de gevolgen voor natuur en waterbescherming, gezondheid en omwonenden. Zij pleit ook voor het verder stimuleren van biologische en duurzame teelt. Dikkers pleit er voor om beleid op te stellen voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen voor heel Drenthe en alle teelten. Ze dient daarvoor een motie in

Marloes Kramer (Volt): „Gek dat we reageren op basis van één rechtsuitspraak. Het is niet de vraag of maar wanneer is gewasbescherming schadelijk voor de natuur. Zolang dat niet duidelijk is, is een tijdelijk moratorium een goed stap. Dit is een stap richting een stip. Dit is ook een signaal richting omwoners en telers."

10.37 uur: Mens pas beschermen als rechter dat vindt?

Kleine Deters (D66) noemt de beleidsnotitie een schoffering voor de provinciale politiek. „Ondernemers en telers vragen al jaren om duidelijkheid. Ze worden opnieuw teleurgesteld. „Onbegrijpelijk schokkend. Provincie wil mens pas beschermen als de rechter dat vindt." Zij vraagt om een totaalvisie.

10.35 uur: Zorg voor balans, ook richting ondernemers

Steenbergen (Sterk Lokaal Drenthe) wijst op de toenemende zorg en onzekerheid bij ondernemers. Hij pleit voor balans. „Minder chemie, maar wel een toekomstbestendige landbouw. Het project Duurzame Lelieteelt Drenthe is een goed begin." Hoe wordt inzichtelijk gemaakt richting bewoners wat wel en niet mag?, is zijn vraag. „Leg niet alleen regels op, maar biedt ook perspectief."

Motie voor tijdelijk moratorium lelieteelt

10.31 uur: PvdA wil naar eigen zeggen 'aan de juiste kant van de geschiedenis staan'

Bosch (PvdA): „Ik laat mijn geweten spelen. Kortetermijneffecten wegen niet op tegen langetermijneffecten van gezondheid. Ik wil aan de juiste kant van de geschiedenis staan." Hij dient de motie van een tijdelijk moratorium van de lelieteelt in. „Causaal verband is lastig aan te tonen, maar bij twijfel niet inhalen. Toon moed", vraagt hij van de overige statenleden.

Het tijdelijke moratorium is nog niet voldoende. Het stikstofbeleid kan het resultaat hebben dat grasland wordt omgezet voor hoogrenderende gewassen. „Het is wel een krachtig signaal, dat niet alles overal zomaar kan."

De motie wordt ingediend door PvdA, ChristenUnie, D66, PvdD, GroenLinks, Volt, SP en LijstPormes.

Partij voor de Dieren: 'Beleid komt juridisch wankel over'

10.22 uur: PvdD wil notitie breder trekken dan alleen de lelieteelt

Statenlid Renate Zuiker van de Partij van de Dieren (PvdD): „Het maakt juridisch niet uit of een bestrijdingsmiddel wordt gebruikt in lelieteelt of aardappelteelt. Hoe logisch is het dat de voortoets alleen voor lelietelers geldt? Dit beleid komt voor ons juridisch wankel over."

PvdD dient hier ook een motie voor in waar in het college wordt verzocht om advies in te winnen over de juridische houdbaarheid van de beleidsregels. „Beleid van GS is niet in lijn met het advies van de landsadvocaat. Als je hier van afwijkt, is het wel handig dat dit juridisch wordt getoetst." Zuiker legt ook een link met het beleid rond stikstof.

10.16 uur: Toets het beleid juridisch

Samuel Richard Pormes van de LijstPormes geeft eerst BBB een veeg uit de pan voor wat betreft het in twijfel trekken van het onderzoek over lelieteelt. „Niet alleen intellectueel zelfzuchtig, maar politiek gezien ook gevaarlijk als je gerechtelijke macht in twijfel trekt."

Hij vindt het voorzorgsbeginsel een belangrijke instrument. „Ontbreken van sluitend bewijs is juist een aanleiding om extra waakzaam te zijn. Wat mij zorgen baat GS zelf erkent niet te weten of het beleid wel juridisch stand houdt."

Hij dient een motie in met het verzoek naar het juridisch toetsen van het beleid.

10:13 uur: Pas op de plaats voor groei lelieteelt

Derk Evert Waalkens (BBB) vindt dat je altijd voorzichtig moet zijn, maar de motie, waarin wordt gepleit voor een pas op de plaats voor wat betreft groei van het areaal lelieteelt, heeft wat hem betreft geen waarde.

10:06 uur: „Wat u van het onderzoek vindt, is niet relevant"

Partij voor de Dieren Renate Zuiker is kritisch richting Waalkens van de BBB: „Wat u van het onderzoek vindt, is niet relevant. Er ligt een uitspraak van de Raad van State." „Maar als het onderzoek gebaseerd is op drijfzand, dan kunnen we er toch geen beleid op maken?", pareert het BBB-statenlid.

PvdA-statenlid Rudolf Bosch vraagt zich vervolgens af hoe wetenschappelijk onderbouwd de zorgen van agrarische ondernemers is. „Steek uw hoofd maar in het mooie hoogzand", stelt Bosch verbijsterd op het ontwijkende antwoord van Waalkens.

Ook D66'er Anry Kleine Deters vindt het vreemd dat Waalkens de conclusies van het onderzoek uit 2019 in twijfel worden getrokken. „Wij zijn toch volksvertegenwooridgers en moeten toch de wetenschap niet in twijfel trekken? Stuitend dat de BBB dat wel doen." „Je moet als wetenschapper toch altijd kritisch blijven?".

BBB: 'Paniek is geen beleid'

09.55 uur: BBB plaats grote vraagtekens bij onderzoek waar beleidsnotitie op wordt gebaseerd

BBB-statenlid Derk Evert Waalkens wijst op het eenzijdige onderzoek waar Raad van State een uitspraak over heeft gedaan. „Zelfs Natuurmonumenten heeft zich van onderzoek gedistantieerd." Hij pleit voor een robuust onderzoek, voordat er beleid wordt gemaakt. „Paniek is geen beleid."

Waalkens staat voor vertrouwen in de stappen die nu in de lelieteelt gemaakt worden gemaakt „Laten we ons niet baseren op achterdocht."

De BBB kondigt een motie aan, maar die komt pas na het reces. Dit zorgt voor verwarring. „Onrust over volksgezondheid moeten we niet lichtzinnig over doen. We beoordelen het op intrinsiek gevaar. Er moet beleid gemaakt worden waar de gevaren en risico's goed worden meegewogen, maar ga niet alleen af op een eenzijdig onderzoek."

Waalkens pleit er voor meer duidelijkheid, het moet wat hem betreft alleen gaan om lelies.

09.48 uur: Harry Omlo (JA21) dient een amendement in.

„Ondernemerschap mag nooit ten koste gaan van de volksgezondheid." JA21-statenlid Harry Omlo pleit voor veiligheid voor de omwonenden. Hij dient een door meerdere partijen gesteund amendement in 'als olie op de golven', niet als olie op het vuur. „Baseer je niet alleen op natuur, maar ook op bewoonde gebieden, recreatie en waterwingebieden. Ook omdat er zorgen zijn. Zonder tussenkomst van de rechter." PVV-statenlid Bert Vorenkamp vreest dat dit ook problemen gaat zorgen voor de aardappelteelt. „Dat moeten we dan maar zien

09.47 uur: Jetta Klijnsma wijst de protestganger dat een protestuitingen niet mogen.

09.39 uur: Beleidsnotitie Lelieteelt Drenthe is het eerste bespreekpunt tijdens de vergadering

09.30 uur: Debat begint

Jetta Klijnsma, Commissaris van de Koning, opent de vergadering. Er is vooralsnog weinig publieke belangstelling.

Protest van Extinction Rebellion bij hoofdingang Provinciehuis

09.18 uur: Protest Extinction Rebellion

Een kleine delegatie van Extinction Rebellion protesteerde bij de ingang naar het Provinciehuis. De actievoerders stelden dat de Provincie hen probeerde buiten de deur te houden. Volgens de bestaande huisregels is het niet mogelijk om tijdens de vergadering te protesteren. Een kleine delegatie van de 25 demonstranten ging naar binnen om het debat te voeren. Een eerdere protestmars tegen het gebruik van middelen in de lelieteelt trok 1000 sympathisanten.

Gedeputeerde Gert-Jan Schuinder en commissaris van de Koning Jetta Klijnsma ontvingen kindertekeningen met de wens voor een schonere planeet.