Insectenbestrijding in spruitkool wordt steeds grotere opgave

Zijn er de komende jaren meer misoogsten op komst in de spruitkoolteelt? Kasper Kleijwegt moet even over nadenken over die vraag. ,,Spruitkooltelers zijn allemaal op-en-top professionals. Die zullen er alles aan doen om hun dure gewas te laten slagen. Maar ja, met de uittocht van zoveel belangrijke middelen, denk ik wel dat dit gaat gebeuren in jaren met een hoge plaagdruk.’’ Als voorbeeld noemt hij de slakkenschade van vorig jaar:

Zorgelijke tijden

Met het verdwijnen van de systemische middelen Movento en Batavia (in 2026) ziet Kleijwegt een zorgelijke periode voor zich. ,,Wat straks nog overblijft zijn middelen waarmee je de insecten ook echt moet raken. En dat is zowel bij luis en trips - die vaak dieper verscholen zitten in de plant - alsook bij koolwittevlieg - die zijn eitjes aflegt aan de onderkant van het blad - een grote opgave.’’ De nieuwste spuittechnieken helpen volgens hem daarbij niet zo veel. ,,Afgelopen jaar hebben we meerdere spuittechnieken op het spruitkoolplatform uitgeprobeerd. Daaruit kwam naar voren dat de conventionele spuit met doppen uit een lagere DRT-klasse eigenlijk nog het best presteerde. Die conclusie is best lastig: voor maximale driftreductie wil je juist die nieuwe technieken gebruiken, maar met deze resultaten tegen insecten krab je je nog wel een paar keer achter de oren om iets nieuws aan te schaffen.’’

Aardvlooien en melige koolluis

Dit voorjaar zijn vooral aardvlooien en melige koolluis weer volop aanwezig. Kleijwegt vertelt: ,,Tien jaar geleden had ik op mijn bedrijf nog nooit een aardvlo gezien, maar met het verdwijnen van de zaadcoatings is dat probleem vrijwel elk jaar groter geworden. Naast een specifieke traybehandeling (die maar één keer per drie jaar kan worden uitgevoerd, red.), blijven er alleen pyrethroïden over om mee te spuiten. Behalve dat dit milieutechnisch niet wenselijk is, is het meestal ook niet genoeg om schade te voorkomen of te beperken. Aardvlooien zitten onderin het gewas en zijn daardoor moeilijk te raken; je moet dus heel goed timen en ook heel precies spuiten ’’, zo weet hij ondertussen uit ervaring.

Voor Kleijwegt voelt het gebruik van pyrethroïden als ‘terug bij af’. ,,Door die zaadcoating hebben we jarenlang geen pyrethroïden meer gebruikt. Maar nu kunnen we niet anders. We weten dat we de natuur hiermee geen dienst bewijzen. Maar als je niets doet, krijg je onherroepelijk schade aan de spruiten en dat accepteren de afnemers gewoon niet’’, zo laat hij nog maar eens duidelijk weten. Voor wat betreft de beheersing van melige koolluis is de situatie minstens zo zorgelijk. Hij vertelt: ,,Twee jaar geleden waren er binnen een teeltseizoen nog zeven interventies mogelijk tegen melige koolluis. Volgend jaar hebben we - zonder spirotetramat - nog maar één middel met duurwerking over: Sivanto Prime. Samen met een tweetal groene middelen en pyrethroïden moeten we het seizoen dus rond zien te komen. Met name bij de lange teelten wordt dat een gigantische opgave.’’

‘Risico's spruitkoolteelt worden steeds groter’

,,Kijk, hier zit wat melige koolluis. Dat kun je zien aan de paarsachtige verkleuring van de jongste bladeren. En hier, aan de onderkant van het blad, wat eitjes van de koolwittevlieg. Die liggen altijd heel netjes in een cirkeltje.’’ Kasper Kleijwegt wijst erop tijdens een controleronde op het spruitkoolplatform, dat nu voor het zesde jaar op zijn bedrijf in Mijnsheerenland (Z-H) ligt.

Op het platform is er veel aandacht voor de insectenbeheersing. Volgens Kleijwegt is dat niet meer dan logisch. ,,Melige koolluis, koolwittevlieg en ook aardvlooien zijn een enorm probleem in de spruitkoolteelt. En die problemen worden door het wegvallen van sterke middelen met een goede duurwerking steeds groter. De risico’s van de teelt nemen daardoor jaar op jaar toe. Of anders gezegd: het vertrouwen dat je de teelt tot een goed einde kunt brengen wordt alsmaar kleiner.’’

Telen zonder Movento en Batavia

Om alvast te anticiperen op een seizoen zonder Movento en Batavia, laat Kleijwegt op een van zijn eigen percelen beide middelen nu al achterwege en probeert hij met twee biologische middelen (Neudosan® en NeemAzal® T/S, red.) het gewas ‘schoon’ te houden. Of dat gaat lukken, durf hij nog niet zeggen. ,,Tot dusver (half juni, red.) gaat het goed. Maar feit is wel dat de insectenbestrijding op dit perceel veel duurder uitvalt en dat de risico’s gewoon veel groter zijn. Als ik dit op al mijn percelen zou moeten doorvoeren, dan ga ik er vanuit dat er ook af en toe percelen verloren gaan’’, zo stelt hij.

Met dat vooruitzicht in het verschiet is een kleiner areaal spruitkool een logische optie, zo blikt Kleijwegt alvast vooruit. ,,Als je van tevoren weet dat je - met al je inzet - niet alle percelen tot een goed einde kunt brengen, dan moet je je afvragen of je wel zo’n groot areaal wilt. Daarvoor is het gewas gewoon te kapitaalintensief.’’

‘Minder versnipperd beeld van sector’

Ondanks alle onzekerheden rondom gewasbescherming, blijft Kleijwegt strijdbaar om de spruitkoolteelt in Nederland overeind te houden. Daarvoor is niet alleen nieuwe (teelt) kennis nodig, maar ook voldoende ‘communicatiekracht’ om de uitdagingen van de sector veel beter voor het voetlicht te brengen, zo stelt hij. Komt de specifieke teeltkennis vooral van het spruitkoolplatform; de recent opgericht stichting VGO (VollegrondsGroente Organisatie) moet vooral de eenheid binnen de groentesector bevorderen en het gezicht naar buiten worden.

Kleijwegt is er enthousiast over en zegt: ,,Met dit nieuwe samenwerkingsverband van vollegrondsgroentetelers kunnen we niet alleen gezamenlijk thema’s als planten bodem-gezondheid, arbeid en nieuwe technieken veel efficiënter en daadkrachtiger oppakken, maar kunnen we ook een krachtiger, positiever en minder versnipperd beeld van de sector naar buiten brengen.

Vooral dat laatste - een feitelijk en oprecht beeld van onze sector - vind ik erg belangrijk, want de laatste jaren wordt er veel over ons gezegd en geschreven wat kant noch wal raakt.’’ Hoewel de spruitenteler zijn zorgen rondom de teelt krachtig uitspreekt, benadrukt hij dat hij het vak nog steeds prachtig vindt. ,,Ik geniet elk dag van een gezond en goed ontwikkeld gewas. En laten we eerlijk zijn: helemaal zonder risico’s en uitdagingen is er ook niet zo veel meer aan’’, zo besluit hij met een glimlach.

_{Neudosan® is een geregistreerd handelsmerk van Certis Belchim}

_{NeemAzal® T/S is een geregistreerd handelsmerk van Nufarm}