Robuuste rassen en netwerk van sporenvangers in strijd tegen phytophthora

„De phytophthoradruk mag dit teeltseizoen dan laag zijn, maar dat is geen reden om de aandacht voor de agressieve plantenziekte te laten verslappen”, zegt Jacob Eising, terwijl hij naar het demoveld met robuuste rassen op het terrein van WUR Open Teelten in Lelystad loopt. „Nieuwe stammen zijn snel in opkomst, dominante stammen worden steeds schadelijker en ook resistente aardappelrassen worden tijdens het seizoen vatbaar voor phytophthora”, somt hij op.

Het veld met achttien verschillende rassen, afkomstig van diverse pootgoedhandelshuizen, is onderdeel van de presentatie die Eising geeft tijdens PotatoEurope. Daarin geeft hij onder meer uitleg over de rol die de rassen met verbeterde resistentiegenen spelen binnen de geïntegreerde beheersstrategie van phytophthora. „Het is een van de tools binnen een pakket met maatregelen die je kunt nemen. Dit jaar onderzoeken we 26 robuuste rassen, 18 daarvan liggen hier in Lelystad. Het betreft rassen uit de drie marktsegmenten consumptie-, frites- en chipsrassen.” Akkerwijzer nam samen met Eising alvast een kijkje bij het proefveld.

Eenmaal aangekomen bij het veld klinkt al snel de vraag: hoe staan de aardappelen er op dit moment bij? „Eigenlijk hadden we gehoopt op een beetje phytophthora”, zegt Eising met enige ironie, want er is geen phytophthora te bekennen. „Sommige vroege rassen lijken op het oog slecht, maar dat is natuurlijke afrijping. Daarnaast is het behoorlijk droog en hier en daar grijpt de alternaria om zich heen. Maar geen phytophthora, dus daar kan ik helaas niks over zeggen.”

Realtime sporenvanger

Desondanks blijft er genoeg te zien voor de bezoekers, verzekert Eising. Zo komt bij het demoveld tijdens PotatoEurope een realtime sporenvanger (BioScout) te staan. Het apparaat zuigt sporen op en deze sporen komen op een soort tape terecht. Vervolgens worden hier foto’s van gemaakt en deze worden geanalyseerd met behulp van AI. Uiteindelijk moet er een algoritme ontstaan dat phytophthorasporen kan herkennen.

Eising: „We hebben natuurlijk al de BOS-systemen die aangeven of er sprake is van infectueus weer. En sinds dit jaar is er de PhytoAlert App. Met de sporenvanger gaan we een stapje verder. We willen een netwerk van sporenvangers, verspreid over het land, opzetten. De data die hieruit voortkomen, moet voor een teler inzichtelijk zijn in een app, zodat hij weet wat de ziektedruk is in zijn omgeving.”

Daarnaast is het streven om van de gedetecteerde sporen ook te bepalen om welke genetische lijn (stam) het gaat. „Stel, je weet dat stam EU-46 actief is in een gebied en een teler teelt een ras dat daar gevoelig voor is, dan kan hij daar extra op worden geattendeerd.” Op basis van deze data zouden telers ook advies op maat kunnen krijgen over de timing van loofvernietiging, een bespuiting of de samenstelling van de tankmix. Wat essentieel is met het oog op het in de benen houden van resistenties.

Eising spreekt de hoop uit dat het netwerk van sporenvangers en bijbehorende algoritmen in 2028 praktijkrijp is.

Marktafzet

Dat er steeds meer maatregelen worden ontwikkeld om aardappelen te beschermen tegen phytophthora is een positieve ontwikkeling. Maar er is nog een belangrijke factor die volgens Eising niet vergeten mag worden: de marktafzet. „Het goed introduceren van de robuuste rassen in de markt is essentieel. Anders heb je geen handel en heeft een teler er onder aan de streep nog niks aan. We moeten werken aan naamsbekendheid.”

En ook daar is tijdens de PotatoEurope aandacht voor: chef-kok Sharon de Miranda maakt tijdens het evenement met drie rassen (Oscar, Alouette en Peter Pan) van het demoveld verschillende gerechten: curry, krieltjes met vis en een stamppot.

Holland Potato Hub

De presentatie van Eising is zowel op woensdag 3 september als donderdag 4 september (11.30 uur en 15.30 uur) te volgen in de Holland Potato Hub op PotatoEurope. De Holland Potato Hub is een paviljoen waarin de NAO, NAK, Horizon Flevoland en provincie Flevoland hun krachten hebben gebundeld. „Met dit gezamenlijke initiatief laten de vier partijen zien waar ze zich samen hard voor maken: een sterke, innovatieve en internationaal concurrerende aardappelsector. Door kennis, netwerken en zichtbaarheid te bundelen, willen de partners het belang van samenwerking binnen de keten benadrukken – van veredeling en teelt tot handel en keuring”, aldus de initiatiefnemers. Naast inhoudelijke presentaties is er ook de mogelijkheid om te netwerken en kunnen de kookdemonstraties van chef-kok Sharon de Miranda hier worden gevolgd. Het volledige programma van de Holland Potato Hub is hier te raadplegen.