Kunnen akkerbouwers lage prijzen opvangen? ‘Markt kantelde volledig’
‘De vooruitzichten in de akkerbouw leken gunstig voor 2025 met initiële aardappelprijzen rond de 40 cent per kilo en goede contractprijzen’, schrijft ABN Amro. ‘De aardappelmarkt kantelde vanaf maart echter volledig. In de markt ontstond overaanbod door stagnerende afzet bij fastfoodketens, dalende export naar het buitenland, volle vrieshuizen en een verwachte stijging van het aardappelareaal in Noordwest-Europa met 5 procent.’
Prijzen op de vrije markt zijn daardoor sterk gekelderd en producten zijn aangewend voor onder andere veevoer. Ook andere hoogrenderende gewassen, zoals suikerbieten en uien, doen het minder goed dan de drie voorgaande topjaren. ABN Amro: ‘De prijzen schommelen in 2025 rond de kostprijs en kunnen de verliezen voor vrije aardappels nauwelijks compenseren.’
Geen keuze
De liquiditeit, het verschil tussen inkomsten en uitgaven, zet de bank daardoor in het rood. Op een schaal van ‘min-min’, min, nul, plus en plus-plus valt de akkerbouw nu in de categorie ‘min’. ‘ABN AMRO gaat uit van een negatieve liquiditeitsontwikkeling voor de akkerbouw in 2025; dit geldt zeker voor bedrijven die direct van het land moeten leveren en producten niet kunnen opslaan’, schrijft de bank. ‘Zij hebben geen keuze en moeten de huidige lage prijzen accepteren. Dit gaat knellen in het voorjaar van 2026 als er weer kosten worden gemaakt voor de voorjaarswerkzaamheden. De inkomsten voor bedrijven die de aardappelen zelf opslaan vallen in de loop van de winter of in 2026. Al blijft het de vraag of de prijzen dan veel beter zijn.’
Telers die hun aardappelen (deels) via contractprijzen verkopen hebben reeds prijsafspraken gemaakt en worden veel minder hard geraakt dan bedrijven die grotendeels gekozen hebben om te leveren op de vrije markt, denken de sectoreconomen Agri van ABN Amro.
Acuut probleem?
Ook denkt de bank dat akkerbouwers dit mindere jaar wel gaan overleven. ‘Een lagere liquiditeit – en voor sommige bedrijven zelfs een negatief saldo tussen inkomsten en kosten – betekent niet direct een acuut probleem. Met name bedrijven die op de vrije markt leveren zijn bekend met volatiele financiële resultaten in het verleden. Veel akkerbouwers hebben enkele goede jaren achter de rug en hebben reserves opgebouwd. Ze kunnen een financiële tegenvaller voorlopig dragen.’
Voor sierteelt is een aparte index gemaakt. De liquiditeit van siertelers staat in het groen (plus). ABN Amro schrijft: ‘Na twee jaren van krimp laat de sierteelt sinds 2024 weer omzetgroei zien. De consumentenvraag stond onder druk door hoge inflatie. Dat resulteert nog altijd in prijsdruk in de keten. Nu de inflatie stabiliseert, trekt de bloemen- en plantenmarkt verder aan.
Iets anders dan inkomen
De liquiditeit, het verschil tussen inkomsten en uitgaven, komt tot uiting in de ontwikkeling van de rekening courant en is een belangrijke graadmeter voor de financiële ontwikkeling van het agrarische bedrijf. ABN Amro schrijft: ‘Daarnaast is het een indicatie om te bepalen of een agrarisch ondernemer op korte termijn aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen. Liquiditeit is nadrukkelijk iets anders dan het inkomen van de boer of tuinder.’
