Kamer eist transparantie over GLB-onderhandelingen
Dinsdagavond sprak de landbouwcommissie van de Tweede Kamer met minister Schouten over het voorstel over het GLB na 2020, dat de Europese Commissie op 1 juni heeft gepresenteerd. Het eerste van vele gesprekken hierover, dacht Jaco Geurts (CDA), iets wat minister Schouten beaamde. „Het spel komt nu op de baan", zei ze. Het voorstel van de Commissie is de start van een serie onderhandelingen tussen de ministers van de lidstaten om tot een gemeenschappelijk standpunt te komen, waarna de ministers, het Europees Parlement en de Commissie samen afspraken maken voor een nieuw GLB. De Tweede Kamer wil het proces op de voet kunnen volgen, en een zegje kunnen doen voordat de minister onomkeerbare toezeggingen doet.
De minister zegde toe de Tweede Kamer te blijven informeren. Het leek haar echter niet handig om, zoals de Kamerleden oorspronkelijk vroegen, eder document door te sturen. Veel overleggen en documenten betreffen vooral technische zaken, stelde ze, en die zijn voor de politieke besluitvorming niet interessant. Ze stelde voor om de Kamer maandelijks op de hoogte te houden van de inhoudelijke discussies, iets waar de Kamerleden mee instemden. „Maar de Kamer wil wel inspraak houden", stelde VVD'er Helma Lodders.
Budget
Volgens de plannen van de Commissie krimpt het GLB-budget fors. Jaco Geurts en Roelof Bisschop (SGP) wilden dat minister Schouten zich hard maakt voor het gelijk houden van het budget. „Brussel kiest voor een 15 procent lager budget”, stelde Bisschop, „maar gaat wel meer eisen stellen over klimaat en kringlooplandbouw. Dat gaat niet samen.”
Maar de landbouwministers gaan niet over het budget, antwoordde Schouten. Dat wordt bepaald op het niveau van de regeringsleiders. „Maar je kunt bedenken dat als Groot-Brittannië de EU verlaat, dat het totale budget terugloopt”, zei Schouten. „En met dat lagere budget moet de EU ook nog nieuwe taken uitvoeren.” Ze wees erop dat SGP en CDA geen voorstander waren van een hogere afdracht aan de EU, en dan wordt het moeilijk om het GLB-budget op peil te houden.
Waar Schouten en Bisschop elkaar wel vonden, was in het streven om de directe betalingen voor Nederland op peil te houden. De Commissie wil de betalingen voor de 'rijke' landen namelijk verminderen, om die in Oost-Europa waar de betalingen per hectare aanzienlijk lager zijn, te verhogen.
Gelijk speelveld
Kamerleden maken zich ook zorgen of het gelijke speelveld in de EU behouden blijft. De Europese Commissie wil in het volgende GLB veel minder regels opleggen van bovenaf, maar in plaats daarvan kaders stellen. Landen mogen vervolgens zelf, met eigen regelgeving, bepalen hoe ze die kaders invullen. Daarmee wordt het moeilijker om de spelregels in ieder land gelijk te houden. De Commissie denkt dat zij dat gelijke speelveld kunnen behouden omdat ieder land zijn plannen aan Brussel moet voorleggen, maar minister Schouten gaf aan dat zij hier ook nog vraagtekens bij had, net als andere lidstaten. „De Commissie heeft de lidstaten nog niet overtuigd”, zei ze.
