Prijsverschillen landbouwgrond groeien sterk tussen provincies

De spreiding in prijzen is vooral zichtbaar tussen provincies. In Flevoland was de variatie tien jaar geleden nog beperkt, maar inmiddels is zowel de prijs als de spreiding sterk gestegen. De mediane grondprijs in deze provincie ging van ruim 99.000 euro per hectare in 2012–2014 naar 180.000 euro in 2022–2024.

In Noord-Holland is de spreiding het grootst: de helft van alle transacties lag daar in 2022–2024 tussen 67.500 en 108.700 euro per hectare, een verschil van meer dan 41.000 euro. De volledige bandbreedte van de transacties in Noord-Holland liep zelfs van circa 5.700 tot 170.500 euro per hectare.

Bij de berekening van de grondprijzen zijn transacties met bijvoorbeeld opstallen, erfpacht of reguliere pacht uitgesloten. Deze transacties zijn niet representatief voor de waarde van kale agrarische grond. Desondanks blijft er dus een zeer brede variatie in prijzen zichtbaar op de grondmarkt.

De genoemde prijzen in de analyse zijn gecorrigeerd naar het prijspeil van 2024 op basis van de Consumentenprijsindex (CPI).

Lees verder onder de grafiek

Landelijk is de relatieve spreiding van grondprijzen toegenomen. De variatiecoëfficiënt – een maat voor hoe sterk prijzen afwijken van het gemiddelde – steeg van gemiddeld 21 procent in 2012–2014 naar 23 procent in 2022–2024. Vooral in de kustprovincies en in Flevoland vallen de verschillen op, terwijl in onder meer Limburg en Utrecht de spreiding juist iets afnam.

Opbrengstwaarde

Volgens de onderzoekers hangen de prijsverschillen samen met meerdere factoren. Bouwland is gemiddeld duurder dan grasland, vooral omdat akkerbouwgewassen een hogere opbrengstwaarde per hectare hebben. Daarnaast spelen bodemtype, waterhuishouding, kavelgrootte en perceelsvorm een rol. Kleigrond brengt doorgaans meer op dan zand- of veengrond, en grote, goed ontsloten kavels zijn aantrekkelijker dan kleine, versnipperde percelen. Ook verwachtingen over toekomstige beleidswijzigingen en de schaarste aan uitbreidingsgrond hebben invloed op de prijs.

Uit een kaart die het Kadaster en Wageningen Economic Research opstelden op basis van alle transacties tussen 2012 en 2024 blijkt dat binnen provincies grote lokale verschillen voorkomen. In sommige regio’s, zoals Salland en de Achterhoek, liggen de prijzen relatief dicht bij elkaar, maar in delen van Groningen en Noord-Holland liggen percelen met prijsverschillen van meer dan 15.000 euro per hectare soms maar enkele kilometers uit elkaar.

Inzicht in regionale verschillen

De onderzoekers benadrukken dat landelijke of provinciale gemiddelden nuttig zijn om trends te volgen, maar dat ze een vertekend beeld kunnen geven van de lokale werkelijkheid. Voor boeren die grond willen kopen of verkopen, is inzicht in die regionale verschillen essentieel om de juiste keuzes te maken.