Femke Wiersma in Brussel met gereserveerd mandaat over besluiten gewasbescherming

De besloten vergadering van het SCoPAFF begon gisteren en eindigt normaalgesproken vandaag. Het SCoPAFF is een juridisch en technisch comité, dat de Europese Commissie (EC) ondersteunt bij de uitvoering van Europese regelgeving op het gebied van voedsel- en diervoederveiligheid, diergezondheid en -welzijn en plantgezondheid. De commissie heeft veertien thematische secties die speciale dossiers behandelen. Woensdag en donderdag staat het dossier gewasbescherming op de agenda. Iedere lidstaat in de EU stuurt ambtelijke experts, of soms de betrokken minister, om te stemmen over de voorstellen van de EC.
Landbouwminister Femke Wiersma zal, mede op advies van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), weinig weerklank geven op de voorstellen die deze keer op de agenda staan. De standpunten zijn ambtelijk voorbereid met andere betrokken ministeries: die van Infrastructuur en Waterstaat (IenW), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Versnelling van biocontrol
Eén van de onderwerpen waar de EC naar toe wil, is het vergroten de inzet van biocontrol. Nederland heeft hierover een rapport laten schrijven door de Gezondheidsraad. Onder biocontrol wordt de inzet van macro-organismen zoals lieveheersbeestjes, sluipwespen en roofmijten die als natuurlijke vijanden kunnen worden ingezet. Daarnaast worden biologische gewasbeschermingsmiddelen op basis van onder meer bacteriën, virussen, schimmels, signaalstoffen (feromonen) en plantaardige stoffen onder biocontrol verstaan. Door de inzet van deze biocontrol in teelten moet het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen verminderen.
Lees ook: Europees Parlement steunt snellere invoering van biologische gewasbescherming: 'Belangrijke stap'
Of Nederland hier een voorstander van is, blijft nog even onduidelijk. De Gezondheidsraad komt namelijk met aanbevelingen voor de verdere ontwikkeling van de risicobeoordeling voor biocontrol en voor de implementatie, want ook biologische middelen kunnen een risico voor natuur en milieu met zich meebrengen. Femke Wiersma gaat met betrokken ministeries en het Ctgb kijken naar de effectiviteit en haalbaarheid van de concrete suggesties. Het kabinet komt daarom op een later moment met een inhoudelijke reactie op het advies.
Medio december worden er ook belangrijke voorstellen vanuit de EC verwacht rondom gewasbeschermingsmiddelen, met een focus op het verbeteren van de toelating voor biologische middelen.
Verandering etiketvoorschriften
Een ander punt waar Nederland in principe mee instemt, is de wijziging van de etiketteringsvoorschriften voor gewasbeschermingsmiddelen. De EC wil die herzien met als belangrijkste wijzigingen de verplichting voor de toelatingshouder tot het ter beschikking stellen van een digitale versie van het etiket en het opnemen van een bijenpictogram voor middelen die bij verkeerd gebruik gevaarlijk kunnen zijn voor bijen. Verder zijn de lijsten bijgewerkt met attenderings- en risicoreducerende zinnen die lidstaten bij de toelating kunnen voorschrijven.
Verlenging goedkeuring werkzame stoffen; 14 nieuwe onacceptabele hulpstoffen
Op de agenda van de SCoPAFF staat ook het voorstel om de goedkeuringsperiode van 29 werkzame stoffen tijdelijk te verlengen. Het voorstel voor de verlenging wordt gedaan omdat de besluitvorming buiten de schuld van de aanvrager niet tijdig is afgerond. Volgens de EC is de herbeoordeling van werkzame stoffen zeer complex en is een grote zorgvuldigheid belangrijk, waardoor de procedure soms langer duurt dan voorzien en gewenst. Zonder tijdelijke verlenging zouden al deze werkzame stoffen van de markt worden gehaald zonder dat een zorgvuldig beoordelings- en besluitvormingsproces is doorlopen. Het Ctgb steunt dit standpunt en Nederland zal daarom ook instemmen met het voorstel.
De EC stelt daarnaast voor om veertien stoffen op de lijst van onacceptabele ‘co-formulanten’ te plaatsen. De hulpstoffen mogen vanwege bepaalde intrinsieke eigenschappen, die als zorgwekkend worden bestempeld, niet meer als hulpstof in een toegelaten gewasbeschermingsmiddel aanwezig zijn.
Verder wordt er onder andere gesproken over de goedkeuring van de laagrisicostof Maltodextrine (insecticide) en het wijzigen van het voorschrift dat gewassen die zijn behandeld met de groeiregulator Maleinehydrazide niet meer als diervoeder gebruikt mogen worden.
Minister kondigt besluit Ctgb over PFAS aan
Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) zal naar verwachting op 17 december een besluit nemen over eventuele nadere stappen rondom gewasbeschermingsmiddelen met PFAS. Dit volgt op nieuwe wetenschappelijke informatie over de vorming van trifluorazijnzuur (TFA) van een aantal werkzame stoffen in gewasbeschermingsmiddelen, die Denemarken eerder dit jaar heeft gedeeld. TFA is minder toxisch dan andere PFAS, maar blijkt erg mobiel en wordt steeds meer erkend als een milieuverontreinigende stof. Hoewel er bewijs is dat TFA ook van nature voorkomt, wordt het ook gezien als een belangrijk afbraakproduct van een breed scala aan fluorochemische verbindingen die op grote schaal industrieel worden geproduceerd voor een breed assortiment aan maatschappelijk relevante producten.
Lees ook: Denemarken verbiedt gewasbeschermingsmiddelen die PFAS-verbinding vormen, Wiersma laat beoordeling over aan Ctgb

Tekst: Martin de Vries
Geboren en getogen in het Friese Oudehaske ontwikkelde Martin een grote interesse voor de landbouw. Als opgeleid journalist specialiseerde hij zich in de akkerbouw. Zijn overmatige dosis aan nieuwsgierigheid zet hij in voor het team rond Akkerwijzer.
Beeld: Ellen Meinen
Bron: Kamerbrief 'SCoPAFF-vergadering gewasbeschermingsmiddelen december 2025'
