Boerderij van de Toekomst in Lelystad wordt een jaar 'gepauzeerd'

De locatie in Lelystad geldt sinds de start in 2020 als een praktijkgerichte proeftuin, waar onderzoekers van Wageningen University & Research samen met boeren, bedrijven en andere betrokkenen werken aan vernieuwing in de landbouw. Innovatieve ideeën als strokenteelt, vaste rijpaden voor machines en aangepaste gewasrotaties werden in de praktijk getest. De Boerderij van de Toekomst kreeg daarbij een belangrijke rol als ‘facilitator’ en ‘ontmoetingsplek voor dialoog’.

Schakel tussen praktijk en onderzoek

De kracht van de Boerderij van de Toekomst zit volgens projectleider Pieter de Wolf in de combinatie van ‘doen, leren en bespreken’. „Er is een nieuwe manier van werken nodig in de landbouw, met aandacht voor onder meer bodem, waterhuishouding, gewassen en het teeltsysteem als geheel. Boerderij van de Toekomst is een belangrijke schakel tussen praktijk en onderzoek. Hier kijken we wat werkt, waar het schuurt en waar de grenzen liggen.”

Voor Flevoland heeft het project een extra betekenis. De landbouw in deze regio heeft te maken met specifieke omstandigheden, zoals de hoge grondprijzen en toenemende bodemverdichting. „Onder diezelfde omstandigheden doen wij hier ons onderzoek,” zegt De Wolf. „Juist daarom is het ook voor de regio zeer waardevol dat we hier kunnen testen en leren.”

Lelystad valt buiten landelijke financieringsregelingen

Door het aflopen van de subsidie en de toegenomen concurrentie binnen landelijke financieringsregelingen is voor komend jaar een deel van de financiering van het project Boerderij van de Toekomst in Lelystad weggevallen. Binnen de beschikbare rijksmiddelen konden slechts enkele projecten worden gehonoreerd, waarbij het project in Lelystad buiten de financiering is gevallen. Op het perceel in Lelystad worden in 2026 daarom geen nieuwe metingen gedaan en liggen de onderzoeken stil. Er wordt een jaar lang graan geteeld als rustgewas. Wel blijven de vaste rijpaden intact, zodat het project in 2027 weer kan worden opgepakt, onder voorbehoud van nieuwe financiering.

Twee jaar geleden heeft Boerderij van de Toekomst een legaat ontvangen, waardoor het mogelijk is om ook in het pauzejaar een aantal activiteiten van Boerderij van de Toekomst in Lelystad voort te zetten. Zo zullen de onderzoekers bezoekers blijven ontvangen om hun ervaringen te delen. Het blijft dus mogelijk om kennis te nemen van de lessen uit de afgelopen jaren en om de verbinding te leggen met andere lopende projecten in de regio. Ook de voucherregeling, waarmee agrarisch ondernemers met korting gebruikmaken van kennis en faciliteiten op de proeflocatie, blijft bestaan.

Het pauzejaar geldt nadrukkelijk uitsluitend voor het project Boerderij van de Toekomst in Lelystad. Andere onderzoeksprojecten op de proeflocatie aan de Edelhertweg in Lelystad lopen gewoon door. Ook voor Boerderij van de Toekomst – Zuidoostelijk Zand, dat recent van start is gegaan, zijn er geen consequenties.

Zoektocht naar andere financieringsbasis voor Boerderij van de Toekomst

Na 2026 is er een andere financieringsbasis nodig om door te gaan met de Boerderij van de Toekomst. „Het is belangrijk dat we minder afhankelijk worden van grote publieke subsidies en meer inzetten op publiek-private samenwerking,” aldus De Wolf. „We roepen bedrijven, landbouworganisaties en andere partners daarom op om mee te investeren. Tegelijkertijd vragen we de landelijke politiek om regio’s meer ruimte en middelen te geven voor gebiedsgericht beleid. Met de provincie Flevoland zijn we inmiddels in gesprek om een vernieuwde samenwerking vorm te geven.”

De pauze in Lelystad laat volgens De Wolf zien dat het type onderzoek, in de vorm van de Boerderij van de Toekomst, kwetsbaar is. „Maar we zien ook hoeveel waarde er wordt gehecht aan plekken waar landbouwvernieuwing samenkomt in onderzoek, dialoog en ervaring. Die behoefte is er nog steeds.”