Opinie: Vertrouwen is een werkwoord

De Grieken wisten dat in de oudheid al als geen ander. In Athene was de agora het centrum van de democratie. Hier werden de zittingen van de rechtbank gehouden en de volksvergadering kwam er samen. Maar de agora was ook de markt van de stad waar handel plaatsvond, onderwijs werd gegeven en ruimte was voor debat. Politiek en praktijk zochten elkaar in de buitenlucht op en gingen de dialoog aan op het plein.

Na jarenlang in de politiek actief te zijn geweest, werk ik nu alweer bijna vier jaar in coöperatieve samenwerkingsverbanden en in processen waarin we elkaar als vanzelf in het veld opzoeken. Beide werelden heb ik van zeer nabij meegemaakt. Ik verbaas me er elke dag nog over hoe ver onze huidige democratie en politieke besluitvorming af is komen te staan van de oplossingen en samenwerkingen die ik elke dag in het veld zie ontstaan en opbloeien. De overheid die vanuit dichtgetimmerde regels en verordeningen stuurt met ‘computer says yes or no’ tegenover oplossingen die verbinding, creativiteit en het werken aan een gezamenlijk doel uitstralen.

Ik verbaas me er elke dag nog over hoe ver onze huidige democratie en politieke besluitvorming af is komen te staan van de oplossingen en samenwerkingen

Vertrouwen groeit door relaties, door mensen die elkaar leren kennen en begrijpen. Ik merk het dagelijks in mijn werk, waarin de agrarische sector en natuurorganisaties samenkomen. Niet om te onderhandelen over wie wat mag, maar om te ontdekken wat we samen kunnen bereiken. Want achter elk boerenbedrijf schuilt een familiegeschiedenis, een passie voor het land en een verantwoordelijkheid voor de toekomst. Achter elke natuurorganisatie schuilt een visie op biodiversiteit, klimaat en leefbaarheid. We moeten ruimte creëren om die verhalen te vertellen en ernaar te luisteren.

Die aanpak is eenvoudig en tegelijk revolutionair: zet mensen bij elkaar, laat ze hun verhaal vertellen en zoek naar gedeelde waarden. Met een moderne variant op de agora moeten we weer ‘veldjes’ creëren waar die gesprekken gevoerd worden. Elk gebied, elke regio en elk landschap heeft wel een bestaande samenwerking of organisatie die hier het voortouw in kan nemen. Gebiedsinitiatieven die zelf aan de slag zijn gegaan om hun omgeving de toekomst in te helpen. Weg van de vergaderzalen en het veld in. Sluit je daar bij aan. Daar worden oplossingen geboren en vertrouwensbanden gesmeed.

Weg van de vergaderzalen en het veld in

Ik heb de luxe dat ik zelf al in tal van veldjes rond mag lopen of er te gast mag zijn. Het veldje van de boeren in het Rijk van Nijmegen die met elkaar een gebiedsplan maken en in een dialoog met de overheid tot oplossingen komen. Het veldje van de samenwerking in het beheer van de Maasoevers, waar de waardmannen samen met de boeren en de omgeving weer het ouderwetse uiterwaardengevoel langs de Maas doen herleven. Het veldje van de weidevogelbescherming, waarin boeren, vrijwilligers, jagers en natuurliefhebbers ieder met hun eigen passie samen optrekken met één doel, namelijk de kuikens vliegvlug krijgen.

Ik zie ook dat deelnemen aan een veldje vraagt om lef. Voor boeren betekent het soms een andere manier van werken, voor natuurorganisaties een andere manier van denken. Maar de praktijk laat zien dat wederkerigheid werkt. Door transparant te zijn over doelen en belangen, door samen te zoeken naar oplossingen ontstaat een cultuur waarin iedereen zich gehoord voelt. In de veldjes laten we zien dat er een alternatief is.

Een pad waar samenwerking centraal staat, waarbij boeren niet als probleem worden gezien, maar als partners in de oplossing. Dat vraagt tijd, geduld en vooral het besef dat vertrouwen niet vanzelf komt. We moeten het samen durven, het samen weer gaan leren en vooral samen nu gaan doen.

Een pad waar samenwerking centraal staat, waarbij boeren niet als probleem worden gezien, maar als partners in de oplossing

In de afgelopen vier jaar heb ik ervaren dat het kan én gezien wat het oplevert. Dat landbouw en natuur geen vijanden hoeven te zijn, maar bondgenoten in een gezamenlijke missie: een leefbaar platteland met een soortenrijkdom en een landschap waar we met elkaar trots op zijn.

Laten we vertrouwen niet zien als een luxe, maar als een werkwoord waar we in 2026 onze schouders onder gaan zetten. Laten we allemaal op zoek gaan naar een veldje in onze eigen buurt.