‘Ritnaald en uienvlieg gaan groot probleem worden in uienteelt’

Mundial wordt toegepast als coating in uienzaad tegen de uienvlieg maar het heeft ook een stevige nevenwerking op ritnaalden. Toelatingshouder Basf heeft vorig jaar besloten geen verlenging aan te vragen voor Mundial met als werkzame stof fipronil. Voor dit middel geldt een opgebruiktermijn, waardoor de bietentelers dit jaar nog gecoat zaad kunnen zaaien. Er zijn momenteel geen chemische alternatieven. De ritnaald vreet zich een weg door de stengel met als gevolg dat het uienplantje afsterft.

De bedreiging wordt versterkt door het wegvallen van de neonicotinoïden in de bietenteelt. „Deze hadden ook een nevenwerking op ritnaalden”, aldus Goorden.

Veldproef met spuitschema’s

Een werkgroep buigt zich over oplossingen voor de kortere en de langere termijn. „We moeten heel breed denken. We denken bijvoorbeeld na over de kansen die houtwallen of groenstroken ons kunnen bieden.” Tevens komt er dit jaar een veldproef waarin verschillende spuitschema’s worden beproefd. Hierin worden de resultaten van de inzet van onder meer Mundial, Nemguard, Vydate (met een nevenwerking op ritnaalden), pyrethroïden en nieuwe middelen onder nummer met elkaar vergeleken.

Dankzij de coating met Mundial kan de ui zich weren tegen de eerste vlucht van de uienvlieg. „Dat effect kunnen we niet snel evenaren”, zei Peltjes. Plaagbeheersingsspecialist De Groene Vlieg, onderdeel van het HLB, zet vol in op de productie van steriele uienvliegen, om zo deze plaag in de uienteelt beheersbaar te houden. Deze techniek wordt in grote delen van het land ingezet. Eén van de randvoorwaarden voor het uitzetten van steriele uienvliegen in een gebied is dat er een dekkingsgraad is van meer dan 90 procent van het uienareaal in die regio. „Als de vlieg op omliggende percelen niet wordt bestreden, heeft het geen effect.”

Gek op zilver- en plantuien

De omgeving wordt nog belangrijker. De uienvlieg voelt zich bijvoorbeeld erg thuis in zilver- en plantuien. In Nederland staat ruim 9.000 hectare plantuien en ruim 400 hectare zilveruien.

Voor de toekomst is het van belang dat de insectendruk lager wordt. „De uienvlieg heeft bepaalde bronplekken. Deze moeten we aanpakken.” Ook is er meer monitoring van de insectendruk nodig als basis voor een spuitschema. „Zo werken we er nog meer aan dat we alleen spuiten als het nodig is en voorkomen we dat nuttige insecten worden gedood.”

Het effect van het uitzetten van gesteriliseerde van vliegen is er vooralsnog alleen bij de uienvlieg. „Deze insecten zijn lui en blijven grotendeels in of nabij het perceel. Als een vlieg veel verder vliegt of meerdere waardplanten heeft, werkt het minder goed. Bij de wortelvlieg en trips is het daardoor lastiger om ze met deze techniek te beheersen.”

Meer uienzaad met Mundial besteld

De zaadbedrijven krijgen dit jaar een grotere vraag naar uienzaad dat is gecoat met Mundial. Bij De Groot en Slot is 5 procent meer van dit zaad besteld. Ook Hoza merkt dat er meer vraag naar dit zaad is. Er zijn zelfs telers die alvast zaad dat is gecoat met Mundial bestellen voor volgend jaar, constateren Hoza en De Groot en Slot. „Zij nemen de gok dat het volgend jaar nog gezaaid mag worden. Iedereen is bang dat er te weinig gecoat zaad zal zijn, dus er wordt al heel vroeg besteld”, zegt Kees Hoogzand van Hoza. Hij schat in dat 60 tot 65 procent van het areaal uien wordt ingezaaid met zaad dat is behandeld met Mundial.