WUR: Grote sterfte Europese honingbijen door varroamijt en niet door neonicotinoïden

Honingbijen hebben weinig tot geen last van de neonicotinoïden, weet Blacquiere. „Deze bijen gaan daar niet dood aan. Bovendien vliegen bijen op allerlei planten, dus bespoten en onbespoten planten. Dat geeft ook nog eens verdunning van de gewasbeschermingsmiddelen.”

De WUR heeft volgens Blacquiere jarenlang onderzoek gedaan naar imidacloprid, één van de sinds dit seizoen verboden neonicotinoïden. „Wij hebben geen achteruitgang gemerkt.” De blootstelling aan deze stoffen was in Nederland altijd al heel laag. In de bietenteelt werd tot dit jaar gebruik gemaakt van met neonicotinoïden behandeld bietenzaad. „Maar bijen vliegen niet op bieten.”

Azië

De varroamijt plant zich voort op de larven en poppen van bijen. De parasiet is overgestapt van de Aziatische honingbij op de westerse honingbij toen westerse imkers honingbijen meenamen naar Azië. Sindsdien heeft hij zich verspreid over bijna de hele wereld. De Europese honingbijen bleken slecht bestand tegen de varroamijt, die in 1983 opdook in Nederland.

De imkerij ging al snel over op bestrijding van de mijt, eerst met chemische en later meer natuurlijke middelen. Behalve dat de mijten snel resistent werden, hoopten sommige stoffen zich op in de bijenwas en -honing. Nu gebruiken imkers vooral oxaalzuur, waarmee ze honingbijen twee tot drie keer per jaar behandelen. Maar dit zuur is ook irriterend voor de bijen zelf.

Onterecht

Het is volgens Blacquiere voor bepaalde partijen wel heel makkelijk om verbanden te leggen tussen de bijensterfte en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Maar dat is onterecht, benadrukt hij. „Alle imkers weten dat als je de varroamijt voorblijft er helemaal geen rare bijensterftes voordoen. Ook niet in het landelijk gebied.”

Met ingang van dit teeltseizoen ligt er een Europees verbod op neonicotinoïden (clothianidin, imidacloprid of thiamethoxam). In een aantal landen, waaronder België, is een tijdelijke vrijstelling afgegeven voor deze werkzame stoffen. Nederland heeft er voor gekozen dit niet te doen, waardoor deze neonicotinoïden sinds 19 december geen toelating meer hebben. Belangrijkste reden voor het verbod is het beschermen van bijen en andere bestuivers.