Aardappelen en zonne-energie van één akker
Dit najaar hebben wetenschappers van de KU Leuven op een proefveld in Beernem, nabij Brugge, de eerste aardappelen gerooid. Bijzondere is dat deze aardappelen groeiden in de schaduw van een zonnepark. De opbrengst was 20 procent lager dan van een vergelijkbare akker. De stroomproductie compenseert dit verlies ruimschoots.
Toekomst
Volgens professor Bram van de Poel van het Departement Biosystemen aan de KU Leuven zijn zonnepanelen boven landbouwgrond de toekomst. „Door de combinatie van voedselproductie en stroomproductie levert één hectare makkelijk stroom op voor 100 gezinnen”, aldus Van de Poel. Hij onderstreept dat landbouwgrond, net als in Nederland, ook in België kostbaar en schaars is. Van de Poel: „Ook België is klein en dichtbevolkt. De beschikbare ruimte moet vooral voedsel opbrengen. Maar planten kunnen ook in de schaduw groeien. Agrivoltaics zijn een revolutie in de landbouw, met gewassen die onder zonnepanelen kunnen groeien. De nieuwe primeuraardappelen van dit proefveld laten zien dat dit kan.” Van agrivoltaics is sprake als op het zelfde perceel zowel fotovoltaïsche zonne-energie wordt opgewekt als landbouw wordt beoefend.
Groter project
Dit eerste aardappelperceel met haar agrivoltaics frietjes is een opstap naar een groot onderzoeksproject samen met de Vlaamse Boerenbond. Daarbij vormt het vinden van het optimum tussen energie en oogst de grote uitdaging. „Tegelijk moet de impact op de landbouwactiviteit en de omgeving zo klein mogelijk blijven”, vult Jan Cappelle, professor energie aan de KU Leuven in Gent, aan. Amerikaanse onderzoekers berekenden dat zonnepanelen boven één procent van alle landbouwgrond de hele wereld van stroom zouden kunnen voorzien. „Financieel gezien is elektriciteit produceren interessanter dan gewassen telen”, zegt Van de Poel. „Maar de planeet moet ook eten. Met agrivoltaics kunnen we de opbrengsten van het veld waarborgen. Om dit efficiënt aan te pakken is meer inzicht nodig. Het is niet de bedoeling om de oogst op te offeren aan energie. Gewassen onder zonnepanelen moeten rendabel blijven.” De eerste prognoses spreken van een potentieel productieverlies tot maximum 20 procent. Maar de productie van duurzame energie compenseert dit productverlies ruimschoots.
Plaatsing in de hoogte
Er zijn verschillende manieren om zonnepanelen boven landbouwgrond te installeren, verspreid in rijen of in dambordpatroon. Licht is daarbij het belangrijkste criterium. „De panelen worden hoog boven het veld getild zodat het zonlicht de planten blijft bereiken”, zegt Van de Poel. „Daarnaast moet er voldoende ruimte zijn voor landbouwmachines. Ook het gewas speelt een rol. Niet alle landbouwgewassen zijn even zonbehoevend. Zo kunnen sla en spinazie zeker schaduw verdragen. Teelten zoals aardbei, bes en kers, worden nu al beschut met netten en plastic-schermen. Bijkomend voordeel is dat zonnepanelen extra bescherming bieden tegen hagel en extreme zonnestralen. Warme, droge zomers komen tegenwoordig vaker voor. Onder de panelen ontstaat minder verdamping, wat voor betere oogsten zorgt. Bovendien kun je onder zonnepanelen een gunstig microklimaat creëren. Het zorgt voor een nieuwe vorm van klimaatcontrole”, aldus Van de Poel.
