ABN-Amro: ’Prijs akkerpercelen blijft licht stijgen’

Na jaren van stijging staan de grondprijzen dit jaar onder druk. Vooral de prijs voor grasland vertoonde in het eerste halfjaar van 2019 een dalende tendens. De actuele situatie in de melkveehouderij is hiervan de hoofdoorzaak. Door de stikstofmaatregelen en bedrijfsbeëindigingen is er een groter grondaanbod bij een lagere vraag. Akkerbouwland vertoont door schaarste en een stabiele vraag een lichte prijsstijging. Volgens ABN-Amro zullen de prijs van gras- en akkerbouwland verder uit elkaar gaan lopen. De gemiddelde prijs waarvoor landbouwgrond werd verhandeld, steeg in de afgelopen zeven jaar met circa 30 procent.

Verwachting

In het kader van de publicatie ‘Grond om te boeren’ peilde ABN-Amro bij 35 makelaars en taxateurs hun verwachtingen wat betreft de agrarische grondprijs. De gemiddelde verwachting is dat akkerbouwgrond waardevast blijft. Zij verwachten grosso modo dat de verschillen in de prijs van grond gaan toenemen. Aspecten zoals regio, perceelsomvang, bodemkwaliteit, ligging, droogtegevoeligheid en gebruiksmogelijkheden worden steeds bepalender voor de uiteindelijke prijs. Voor de gemiddelde landbouwgronden gaan de makelaars-taxateurs voor de komende vijf jaar uit van een beperkte daling van de grondprijs. Deze daling wordt voornamelijk veroorzaakt door grasland. Met name in Oost- en Zuid-Nederland en in Friesland voorzien ze een daling van de gemiddelde graslandprijs. Enerzijds doordat het rendement in de sector beperkt is, anderzijds zijn voor groei behalve grond ook fosfaatrechten nodig. Daarnaast voorzien ze een toename van het aantal stoppende melkveehouders. De vraag naar akkerbouwland zal blijven toenemen. Grond wordt bovendien steeds schaarser door woningbouw, infrastructurele projecten en de aanleg van nieuwe natuur en recreatie. Wat ook een rol speelt is de lage rente en dat grond een interessante belegging is.

Boerenbezit

ABN-Amro zegt het belangrijk te vind dat grond in handen blijft van boeren. „De waardestijging van grond is belangrijk geweest voor de opbouw van vermogen door boeren en tuinders. Daarom is het belangrijk dat boeren grond niet alleen bewerken, maar ook bezitten”, zegt Pierre Berntsen, directeur Agrarische bedrijven bij ABN-Amro. „Het grondbezit stimuleert bovendien het rentmeesterschap dat in de genen zit van boeren. Want je zorgt extra goed voor eigen grond.”

Pacht

Stijgende pachtprijzen maken de aankoop van grond volgens ABN-Amro aantrekkelijker. Liberalisering van de pacht leidde tot een toename van de gemiddelde pachtprijs. Dit staat wel op gespannen voet met de wens naar kringlooplandbouw. Nieuwe pachtregels zorgen naar verwachting van de bank er voor dat het exploitatiesaldo beter tot uitdrukking komt in de pachtprijsontwikkeling.

Financiering

De financierbaarheid van bedrijven speelt een grote rol. De exploitatie van bedrijven biedt vaak geen of beperkte ruimte voor verhoging van de financieringslasten. Daarnaast stellen banken zich bij een kredietaanvraag strenger op dan in het verleden. De rente is dan wel laag, maar banken gebruiken voorzichtigheidshalve een hogere rekenrente bij exploitatieprognoses. Verder hebben de banken de maandelijkse aflossingsbedragen op grondfinanciering verhoogd. Zo bracht ABN-Amro de maximale looptijd bij nieuwe financieringen van landbouwgrond terug van vijftig naar veertig jaar. Dit betekent een jaarlijkse aflossing van minimaal 2,5 procent.

Toekomstige activiteiten

In de akkerbouw zullen milieu-investeringen lang niet altijd leiden tot een betere prijs. Nieuwe inkomstenbronnen, zoals natuurbeheer en andere groene diensten, leveren vaak te weinig op om de extra kosten te compenseren. Verder signaleert de bank dat in de afgelopen tien jaar het inkomen en de toegevoegde waarde achter bleven bij de ontwikkeling van de grondprijs. Schaalvergroting is daarom een belangrijke strategie om het inkomen op pijl te houden, denkt ABN-Amro.

Ontwikkelingen

Voor de komende jaren verwachten de bank twee ontwikkelingen. Enerzijds ziet ze een trend naar extensivering. Voor akkerbouwers betekent dit in de praktijk het minder intensief bewerken van de grond. Dit bijvoorbeeld ter verlaging van de milieu-impact of verhoging van de biodiversiteit. Verder verwacht ABN-Amro verdere beperkingen wat betreft het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Aspecten die ook de oogstzekerheid beïnvloeden. Anderzijds vindt er een zoektocht plaats naar nieuwe inkomsten. Deze zijn zeer divers en kunnen bijvoorbeeld komen uit zonneparken, CO2-opslag in de bodem (carbon credits), natuurbeheer of certificering van producten. Het rendement of exploitatiesaldo van deze ontwikkelingen varieert sterk en vraagt in veel gevallen bovendien om een investering met een lange terugverdientijd.

Emigratie

Ondanks de steeds grotere druk op de Nederlandse boeren kiezen, volgens de bank, toch maar weinig boeren voor de emigratie-optie. In de periode 2010-2016 emigreerde slechts 105 Nederlandse boeren. De bank verwacht dat emigratie de komende jaren weer aantrekkelijker wordt. De grondprijzen spelen daarbij een rol. Deze liggen in de rest van Europa op een aanzienlijk lager niveau dan in Nederland.