Compromis-standpunt GLB krijgt van alle kanten kritiek
Bijna een jaar nadat het nieuwe GLB (2020-2027) eigenlijk in had moeten gaan, maken de Raad van Landbouwministers, de Europese Commissie en het Europees Parlement zich op om eindelijk de onderhandelingen, de zogenoemde trilogen, daarover te beginnen. Een nieuw GLB komt er pas wanneer de Commissie, de Raad en het Parlement het samen eens zijn geworden. En dus vaardigen de laatste twee partijen onderhandelaars af, zogeheten rapporteurs, die daarover met de Europese Landbouwcommissaris in gesprek gaan. Maar voordat het Parlement dat doet, moet het eerst een gemeenschappelijk standpunt hebben vastgesteld. En daar wringt het, bleek tijdens het debat over het GLB in de landbouwcommissie.
Gezond verstand
De drie rapporteurs, Ulrike Müller (van de fractie Renew), Peter Jahr (EVP) en Eric Andrieu (S&D) zijn lid van de drie grootste fracties in het Parlement, die samen 431 van de 705 zetels in het Europees Parlement bezetten. Ze hebben de afgelopen maanden met de verschillende andere fracties gesproken om tot een gemeenschappelijk standpunt te komen. Dit standpunt werd afgelopen maandag in de landbouwcommissie van het Parlement besproken, voordat volgende week het hele Parlement hierover gaat stemmen.
Het overeengekomen standpunt, zeiden de rapporteurs, is een goede startpositie om de onderhandelingen mee in te gaan. Het zogeheten ‘new delivery model’, waarmee lidstaten zelf meer beslissingsbevoegdheid krijgen was geaccepteerd, net als de ecoschema’s. „Laten we nu ons gezond verstand gebruiken en onze goede wil tonen“, riep Jahr de overige parlementsleden op, „en dit standpunt niet bedelven onder een hele lijst amendementen.“
„We begrijpen dat u aan uw achterban resultaten moet laten zien“, voegde Müller toe. „Maar met maar een paar amendementen lukt dat ook.“
Fake overleg
Maar dat leek tegen dovemansoren gezegd. „Er is helemaal niet met iedereen overlegd“, sneerde Martin Haüsling van de Europese Groenen. „S&D, de EVP en Renew hebben dit pakket achter gesloten deuren in elkaar gestoken.“ Luke Ming Flanagan, van de andere Europese groene fractie, had dezelfde klachten. Het proces is niet eerlijk verlopen, stelde hij. De drie grootste partijen hebben een gezamenlijk standpunt ingenomen en verder niet naar de anderen geluisterd. De overleggen met ander partijen waren ‘fake’, stelde hij.
Maar ook van binnen de grootste fracties kwam er kritiek. Het ‘new delivery model’, dat lidstaten meer zeggenschap geeft over het interne landbouwbeleid, zal het einde betekenen van het gelijke speelveld, stelde EVP-lid Anne Sander. S&D-lid Pina Picierno voerde aan dat het nieuwe GLB niets doet om milieu en klimaat te beschermen. Deze critici vroegen om nieuwe regels om het gelijke speelveld te beschermen en milieu- en klimaatdoelstellingen te bereiken.
Maatwerk en ruimte nodig
Die oproep was weer tegen het zere been van bijvoorbeeld Bert-Jan Ruissen. De SGPer, die bij de Europese fractie van de European Conservatists and Reformists is aangesloten, wees erop dat de GLB-hervorming juist een unieke kans is om te stoppen met het stapelen van regelingen, en dat Brussel af moet van de gedachte dat alles centraal geregeld kan worden. „We hebben maatwerk nodig, en ruimte voor de lidstaten om de eigen ecoregelingen te kunnen ontwerpen.“
Zijn Franse collega Jérémy Decerle (Renew) wees erop dat het GLB ook dient om boeren een gezond inkomen te geven. „Als landbouwbedrijven financieel niet sterk staan, kunnen ze de milieudoelstellingen die u wenst, niet halen“, waarschuwde hij.
Volgende week dinsdag stemt het Europees Parlement over zijn inzet bij de komende trilogen. De rapporteurs riepen weliswaar op om het aantal amendementen op het geformuleerde standpunt laag te houden, maar de verwachting is dat er toch honderden amendementen zullen worden ingediend.
