'Twijfels over grondgebonden ziekten in uien? Zet Rudis in'

De grootste uitdaging in de uienteelt. Zo noemt Paul Goorden de gestaag oprukkende bodemziekten witrot, Fusarium en Pinkroot. Met name in de oudere teeltgebieden, Zuidwest-Nederland en de Noordoostpolder, veroorzaken ze steeds meer schade aan uienpartijen en raken er jaarlijks enkele honderden hectares helemaal ongeschikt voor de uienteelt. Maar ook in andere grote teeltgebieden zoals Flevoland grijpen bodemziekten – en dan met name Fusarium – steeds meer om zich heen, zo waarschuwt de productmanager. ,,Onderhand heeft minimaal de helft van alle uientelers in Nederland te maken met Fusarium. En dat is op z'n zachtst gezegd zorgelijk. Als we zo doorgaan worden partijen zonder Fusarium zelfs een schaars goed. Dat moeten we hoe dan ook zien te voorkomen.''

Terug naar 1-op-8-teelt

Wie eenmaal met bodemgebonden ziekten te maken heeft, komt er niet makkelijk meer van af. Witrot overleeft 30 tot 50 jaar de grond, Fusarium ongeveer 15 jaar en Pinkroot – volgens de laatste inzichten – zo'n 6 tot 10 jaar.

De belangrijkste maatregelen om bodemziekten een halt toe te roepen zitten aan de 'voorkant' van de teelt. Op nummer één staat: minder intensief uien telen. ,,We moeten écht collectief terug naar een 1-op-8-teelt. Nu zitten veel bedrijven op 1-op-6 of soms zelfs 1-op-4. Dat is vragen om moeilijkheden'', vindt Goorden. Ook het verbeteren van de bodemstructuur en het vlakleggen van de grond kan volgens hem veel ellende voorkomen. ,,Heel belangrijk is om lucht in de grond te houden en plassen op het land te voorkomen. Beregen daarom liever met 10 dan met 20 mm per keer. Zodra de grond ook maar even dichtslaat, krijgt Fusarium meteen alle kans'', zo benadrukt hij. Andere maatregelen om bodemziekten zoveel mogelijk onder de duim te houden zijn een goede bedrijfshygiëne – dus schoon werken – en een gerichte rassenkeuze (minder gevoelig voor Fusarium).

Rudis voor het zaaien

Nog een extra maatregel die sinds vorig jaar mogelijk is, is de inzet van het middel Rudis. Volgens Goorden kan een preventieve inzet – dat wil zeggen: volvelds spuiten, vlak voor het zaaien – een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van aantastingen door witrot en Fusarium. Volgens de productmanager kan dat oplopen tot 50 procent minder aantastingen. Daarmee is de inzet van Rudis al heel gauw rendabel. ,,Het middel kost ongeveer € 90 per hectare, dus als je als teler ook maar iets bodemziekte verwacht, dan kan het al uit.'' Volgens Goorden heeft afgelopen jaar zo'n 10 tot 20 procent van de uientelers in het Zuidwesten en de NOP het middel toegepast en zijn zij positief over de werking. ,,Niet alleen de kwaliteit, maar ook de opbrengst kan er flink op vooruitgaan. Uit onderzoek weten we dat er op percelen met een gemiddelde Fusarium-aantasting zo'n 8 procent meer kilo's op de wal kunnen worden gehaald. Bij een opbrengst van 40 ton komt dat neer ruim 3 ton extra en bij een opbrengst van 60 ton op bijna 5 ton per hectare meeropbrengst. Bij een uienprijs van pakweg 10 cent is dat €300 tot €500 per hectare extra. En dan reken ik nog niet mee dat hier ook een eventuele tarra-boete mee kan worden afgewend. Kortom, al bij een lichte aantasting is de toepassing van Rudis zonder meer aan te raden.''

Tot slot haalt Goorden nog even aan dat ook de middelen Fandango en Luna Experience – die later in het seizoen tegen bladziekten kunnen worden ingezet – een onderdrukkende werking tegen bodemziekte hebben. Deze nevenwerking ligt bij meerdere bespuitingen zo rond de 20 procent (minder Fusarium-aantastingen).

Dit artikel is eerder verschenen in de Akkerbouw Koerier 2021-1. Lees de volledige uitgave op agro.bayer.nl