VTA: Lagere contractprijzen ondanks hogere productiekosten voor aardappeltelers
De Verenigde Telers Akkerbouw (VTA) signaleert dalende contractprijzen tegenover stijgende productiekosten. In de ogen van de VTA zijn beide aspecten niet met elkaar in overeenstemming. De VTA trekt haar conclusie op basis van de nieuwe contractprijzen die de aardappelverwerkende industrie in de afgelopen weken heeft gepresenteerd. Zo zijn de prijzen voor levering af land en oktober/november over het algemeen 5 tot 10 procent lager dan afgelopen seizoen. Aardappelen voor de lange bewaring (mei-juni 2022) is de daling minder fors. In de meeste gevallen vallen de contractprijzen voor die periode zelfs iets hoger uit dan die voor het seizoen 2020-2021. Verder hebben een aantal verwerkers contracten aangeboden met een lager tonnage per hectare dan in 2020. Het is volgens de VTA erg lastig vast te stellen of de totale gecontracteerde volumes lager of gelijk zijn aan vorig seizoen.
Sommige verwerkers bieden hun telers een contract aan voor een groter areaal in vergelijking met het seizoen 2020-2021. Daarnaast zijn in enkele gevallen de pootgoedprijzen, gekoppeld aan het contract, lager dan vorig jaar. Verder signaleert de VTA dat vaak meerjarige contracten worden voorgesteld aan de telers. Vanuit verschillende landen ontvangt de VTA geluiden dat telers nog steeds aarzelen om contracten te ondertekenen. De reden is dat de telers met de aangeboden contractprijzen hun hogere productiekosten niet vergoed krijgen.
Hogere kosten
De hogere teeltkosten tijdens het laatste groeiseizoen vloeien volgens de VTA voort uit meer gebruik van MH, hogere kosten voor beregening, loofdoding en gewasbescherming. Daarnaast stijgen ook de mechanisatiekosten om het product goed van het land te krijgen. Voor de bewaring is sprake van een kostenstijging door reiniging van bewaarschuren en investeringen in renovatie en betere isolatie voor toepassing van verneveling. Verder vallen de kosten voor aankoop en toepassing van de nieuwe kiemremmers aanzienlijk hoger uit. En dat terwijl de werking minder effektief is. Door de weersomstandigheden gedurende het seizoen kampen telers met meer bewaarproblemen, vooral aardappelen die vroegtijdig kiemen. Volgens de VTA verschilt dit probleem per land.
Hoewel de meeste contracten voor het komende seizoen al zijn ondertekend, dringt de NEPG (North-Western European Potato Growers Foundation) er bij de telers op aan om een goede analyse van de productiekosten te maken voordat ze iets ondertekenen. Eventueel wachten met het tekenen van een contract is een mogelijke optie om de positie te versterken.
Financiële problemen
Door de combinatie van de soms veel hogere (en extra) kosten die telers in de afgelopen maanden hebben moeten maken en de aanzienlijke lagere financiële opbrengsten, kampen diverse bedrijven met (ernstige) financiële problemen. Volgens de VTA proberen sommige telers het hoofd boven water te houden door uitstel van betaling voor grondhuur en pootgoed, extra krediet aanvragen bij leveranciers of banken.
Een positieve ontwikkeling vindt de VTA hef feit dat de verwerkende industrie in het hele NEPG werkgebied volop heeft geïnvesteerd in nieuwe of bestaande productielijnen. Hierdoor beschikt de aardappelverwerkende-industrie over duidelijk meer verwerkingscapaciteit en heeft ze dus ook meer aardappelen nodig.
Actuele marktontwikkelingen
Sinds Kerstmis zijn de prijzen van vrije aardappelen verdrievoudigd. Ze zitten nog steeds in een stijgende lijn. De vraag is momenteel hoger dan het aanbod. Sommige ondernemers (die contracten moeten nakomen die ze niet kunnen invullen), handelaren die hun verplichtingen ten opzichte van de verwerkers moeten nakomen, en in mindere mate verwerkers zelf zijn actief op dezelfde markt. In de afgelopen weken hebben handelaren en/of verwerkers ook tegen aanzienlijk hogere prijzen gekocht voor levering in de periode maart tot juni. Volgens de VTA is hierdoor een soort dubbele markt ontstaan, waarbij die laatste veel minder zichtbaar is dan de eerste (die voor onmiddellijke levering).
