DCA: nog geen grote bouwplan verandering

Zeer waarschijnlijk zal de fritesaardappelteelt ook dit jaar verliesgevend zijn. Al sluit DCA directeur Kees Maas niet uit dat er gaandeweg het seizoen een konijn uit de hoge hoed wordt getoverd. Hij schetste donderdagmiddag 11 maart de ontwikkelingen op de belangrijkste akkerbouw markten, tijdens een webinar van de digitale ATH landbouwbeurs.

Markt bodem en fritesoorlog

Er zijn hoopgevende signalen in de fritessector. De coronacrisis heeft geleerd dat er altijd een bodem in de markt is dankzij de voermarkt, waar meer dan een miljoen ton fritesaardappelen hun bestemming hebben gevonden. Ook is de aardappelzetmeelindustrie de laatste jaren opgebloeid, nadat het areaal fabrieksaardappelen een aantal jaren door de afbouw van EU subsidie flink was geslonken. Deze ontwikkeling zorgt ook voor een bodem in de markt. En er zijn meer frites verwerkt in 2020 dan aanvankelijk de verwachting was.

Tegelijkertijd stijgen de kosten de laatste jaren snel, omdat er vrijwel standaard moest worden beregend en omdat er steeds minder gewasbeschermingsmiddelen en bewaarmiddelen beschikbaar zijn. Bovendien dreigt er een fritesoorlog, want verwerkers hebben geïnvesteerd in capaciteit en komen mogelijk in de verleiding op prijs te gaan concurreren met elkaar. Met als gevolg dat de consumentenprijs van frites voor het eerst sinds jaren wel eens zou kunnen gaan dalen.

Uienmarkt sterk exportafhankelijk

De uienteelt is de laatste jaren aantrekkelijk. Algemeen wordt dan ook aangenomen dat het areaal komend jaar enigszins uitbreidt, met name buiten de traditionele Nederlandse teeltgebieden en in België. In Zuidwest Nederland staat het areaal juist onder druk, vanwege de verziltingsproblematiek die vorig jaar werd versterkt door de droogte.

De prijsvorming van uien is bovendien niet zo afhankelijk van een bovengemiddelde of ondergemiddelde opbrengst als andere akkerbouwgewassen. Want de ui is geen maagvuller maar een smaakmaker. Anderzijds is de exportafhankelijkheid heel groot. Dat heeft de laatste jaren een goed rendement opgeleverd, maar de prijsvorming is wel kwetsbaar voor geopolitiek.

Graanprijs versus suikerprijs

Dat geldt zeker ook voor de graanprijs. Mede omdat Rusland een exportheffing van 25 procent heeft ingesteld is de graanprijs zo fors gestegen. DCA directeur Kees Maas vergelijkt het met de Arabische Lente in 2010. Toen bevond de graanprijs zich voor het laatst op een vergelijkbaar niveau. Als de suikerprijs komend jaar de stijgende lijn van het afgelopen halfjaar niet vervolgt en het zeer hoge graanprijsniveau structureel blijkt te zijn, gaan akkerbouwers andere keuzes maken. Zeker als volgend jaar ook de gevolgen van de coronacrisis op de aardappelmarkt duidelijker zijn geworden. Want hoewel de daling in areaal dit jaar waarschijnlijk kleiner is dan verwacht, zal het wel een paar jaar duren voor de verliezen zijn weggewerkt, aldus Maas.