Zeeuwse akkerbouwers telen met financiële plus On the way to PlanetProof bruine bonen voor HAK

De bruine bonen die akkerbouwers in Zeeuws-Vlaanderen telen voor groente- en peulvruchtenfabrikant HAK worden geteeld volgens het On the way to PlanetProof schema. Volgens HAK worden dit de eerste bruine bonen op de conservenmarkt die dit duurzaamheidskeurmerk op het etiket mogen voeren. HAK zegt daarmee op schema te liggen om dit jaar al haar Nederlandse groenten en peulvruchten On the way to PlanetProof gecertificeerd te krijgen.

Teeltomstandigheden

Een pre voor de Zeeuwse telers om te kunnen voldoen aan de hogere On the way to PlanetProof eisen is dat zij, naast hun jarenlange vakmanschap, ook beschikken over vruchtbare grond (zeeklei) en een uitgebalanceerd klimaat aan de kust (met relatief meer zonuren en minder regen dan elders). Deze combinatie leent zich perfect voor de teelt van bruine bonen.

Kennis en ervaring

De akkerbouwers Pieter Pateer uit Kloosterzande en Anne Douwe van der Zee uit Zaamslag zijn twee van de telers die bruine bonen telen voor HAK. Beiden hebben al ervaring met de On the way to PlanetProof teelt van uien, wortelen en aardappelen. Op verzoek van HAK besloten ze hun kennis en ervaring ook in te zetten voor de bonenteelt.

Beloning

Een duidelijk aspect dat meespeelt bij het besluit om ook bonen onder de vlag van On the way to PlanetProof te gaan telen, is volgens Douwe van der Zee dat HAK haar telers financieel compenseert voor de extra inspanningen die ze moeten leveren om te voldoen aan de 36 bovenwettelijke eisen en de hiermee samenhangende administratie die On the way to PlanetProof teelt met zich meebrengt. „Maar ook het feit dat je weet dat jouw bonen straks als A-merk in de supermarkt staan, doet een duit in het zakje. Kortom, het gaat om de combinatie van een eerlijke beloning en een stukje trots en waardering.”

Vroege inzaai

Al vroeg in het voorjaar zaaide Pateer zijn areaal in. „Dat leverde wat problemen op, omdat het voorjaar erg nat was en dan heb je al snel last van gewasschade door de bonenvlieg. Maar alles op een later moment zaaien betekent ook alles later oogsten. En dat brengt weer andere risico’s met zich mee. Het is nog even zoeken naar de goede balans. Voor bepaalde uitdagingen zal nog een betere oplossing gevonden moeten worden, zoals onkruidbestrijding in droge perioden of schimmelvorming bij de combinatie van nat en warm weer. Maar met de ondersteuning van SMK en HAK heb ik daar vertrouwen in. Het is een systeem dat beperkt ruimte biedt voor maatwerk op het veld als zaken tegenzitten. In dat geval is het echter wel mogelijk om alsnog te compenseren met diverse aanvullende keuzemaatregelen, zoals het plaatsen van nestgelegenheden voor vogels of takkenhopen van snoeihout voor amfibieën en kleine zoogdieren.”

Stijgende interesse

Volgens Heidi Vercraeye van in- en verkooporganisatie Termont en Thomaes is bij telers sprake van een stijgende interesse in On the way to PlanetProof teelt. „Deze manier van telen zadelt de teler zonder meer op met extra werk en een groter risico. Maar voor steeds meer akkerbouwers wegen de positieve effecten op de bodem en gewassen op de langere termijn toch zwaarder mee”, aldus Vercraeye. Ook CZAV merkt bij haar leden/klanten een toenemende interesse voor deze teeltwijze. Jurriaan Visser van coöperatie CZAV: „Afgelopen jaar hebben we de eerste pilots gedaan. Daarbij merken we dat er voldoende animo is voor deze vorm van duurzame teelt. Dat komt enerzijds omdat het makkelijker is als je het al eens hebt gedaan, anderzijds omdat steeds meer afnemers erom vragen. Tegelijkertijd stellen onze leden nog veel vragen. Je bent immers niet zomaar On the way to PlanetProof gecertificeerd. Je moet je teelt namelijk heel slim inrichten”, aldus Visser.

Tijdige communicatie

Jurriaan Visser onderstreept verder dat tijdige en open communicatie de telers helpt: „HAK heeft dat goed gedaan, namelijk duidelijkheid geven over haar ambitie. Op zeker moment wil ze helemaal over zijn op On the way to PlanetProof. In dat geval kunnen de telers op tijd omschakelen en hun teelt daar goed op inrichten. En dat HAK ook boter bij de vis heeft gedaan in termen van zekerheid over afzet en beloning, maakt dat ze denken: dit kan.”

Regionale partnerships

Wat ook een rol speelt zijn (regionale) partnerships in de afzetketen. On the way to PlanetProof versterkt volgens CZAV de inhoudelijke samenwerking tussen de lokale akkerbouwer, de coöperaties en de producent. Daarbij valt onder meer te denken aan intensieve data-uitwisseling om de teelt samen stap voor stap, oogst na oogst, verder te verduurzamen en inzichtelijker en transparanter te maken.

Straal van 125 kilometer

HAK werkt al decennia lang nauw samen met lokale telers ten behoeve van hoogwaardige kwaliteit en verantwoorde productie. Het grootste deel van alle groenten en peulvruchten wordt door het A-merk binnen een straal van 125 kilometer van de fabriek in Giessen betrokken. Dat gebeurt deels rechtstreeks en deels via gespecialiseerde teeltbedrijven waarmee HAK afspraken heeft. Voor HAK is On the way to PlanetProof onderdeel van haar missie en de nieuwe integrale duurzaamheidsstrategie, genaamd de ‘Groene Keuken’. Deze strategie is erop gericht consumenten op verantwoorde wijze meer groenten te laten eten. Niet alleen duurzame teelt, maar ook duurzame verwerking, ingrediënten, verpakkingen en consumptie zijn daarin belangrijke pijlers.