NAV: Akkerbouw bedreigd door GLB, Nitraatrichtlijn, Farm tot Fork en landbouwakkoord
Het Europese Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB), het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn, de Europese Farm-to-Fork plannen en het SER-rapport over een mogelijk landbouwakkoord; al deze plannen hebben grote consequenties voor de akkerbouw, stelt de NAV. „Het is een optelsom: er wordt te veel op de akkerbouw afgewenteld”, zegt voorzitter Teun de Jong.
Binnen het nieuwe GLB wordt gewerkt aan klimaat- en milieudoelen. Om deze te halen wordt de inkomenssteun in pijler 1 zeer fors verlaagd voor grondgebonden boeren. Dat betekent dat vooral de akkerbouwers hiervoor zullen opdraaien, zegt De Jong. Het effect van alleen het GLB op het inkomen wordt geschat op tot 20 procent inkomstenderving in de akkerbouw. En dat terwijl, zo blijkt uit onderzoek van Wageningen UR, 20 tot 35 procent van de akkerbouwbedrijven nu al onder de lage-inkomensgrens zit, aldus de NAV.
Geen rendabele bedrijfsvoering
Tegelijkertijd speelt het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn om de waterkwaliteit te verbeteren. Het ministerie van LNV heeft concept-maatregelen gepubliceerd met volgens de NAV verregaande ingrepen in de bedrijfsvoering van boeren en in de bouwplannen (gewaskeuzes). De economische impactanalyse door Wageningen Economic Research rekent voor dat akkerbouwers tot circa 40 procent inkomen kunnen verliezen door de voorgestelde maatregelen. Alleen al vanwege het 7e Actieprogramma voorspelt WER dat veel akkerbouwbedrijven geen rendabele bedrijfsvoering meer zullen kunnen realiseren. De Jong: „De akkerbouw betaalt het gelag.”
Daarnaast spelen de Europese plannen ‘Farm-to-Fork’, met sterke vermindering van gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. WUR heeft het effect van Farm-to-Fork doorgerekend en voorziet forse opbrengstdervingen in de akkerbouw. Dit wordt gesteund door onderzoek in Duitsland en de VS. Ondertussen heeft de SER een verkenning gedaan naar een landbouwakkoord, waarin met werkelijk iedereen gepraat is behalve met de NAV. „Door alle aandacht te richten op de veehouderij dreigt de akkerbouw stilletjes te verdwijnen uit Nederland, tegen alle maatschappelijke wensen in voor een transitie naar meer plantaardige productie en consumptie.”
Tijd voor actie, vindt de akkerbouworganisatie. Dat betekent volgens De Jong niet met de trekkers de weg op, maar met elkaar aan tafel om de boel te veranderen, te verbeteren. „We roepen dan ook in eerste instantie de betreffende ministeries op om te luisteren en aan de slag te gaan. Ze doen nu niets met wat ze horen. Maar ook de politiek verantwoordelijken moeten in actie komen.”
Alternatief voor 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn
Er wordt landbouwbreed gewerkt aan een alternatief voor het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. Het is volgens De Jong nog te vroeg om een tipje van de sluier op te lichten over dit plan, omdat er nog volop aan gesleuteld wordt. Maar de kern is dat er alleen maatregelen moeten komen waar het nodig is. „Niet overal alles met generieke maatregelen willen regelen.” En de akkerbouw moet een prominentere plek krijgen. „We zijn letterlijk door de SER vergeten om input te mogen leveren voor het landbouwakkoord.”
De wensen van de vakbond zijn helder: de NAV pleit voor een goed markt- en prijsbeleid zodat boerenbedrijven kunnen overleven, veenweidepeilverhoging en stikstofbufferzones betalen uit de Rijksbegroting, de door de landbouwsector aangedragen alternatieven voor het 7e Actieprogramma overnemen en de akkerbouw een prominente plaats geven in een eventueel landbouwakkoord. „De akkerbouw wil graag meewerken aan het halen van klimaat- en milieudoelen maar niet door er zelf aan ten onder te gaan. Iedereen die de akkerbouw wil behouden in Nederland roepen wij op ons te steunen in het bereiken van onze doelen.”
