Fotoserie: Open dag AgroProeftuin de Peel, een bonte verzameling van praktische proeven

Tijdens de open dag op vrijdag 15 juli werden er zeven proeven gepresenteerd. Bij iedere proef is een boer uit de Peelregio betrokken en een adviseur. De meeste proeven lopen pas kort, waardoor exacte resultaten ontbreken. De boeren die meedoen zijn wel enthousiast. In de meeste gevallen gaat het om gangbare toepassingen die passen bij kringlooplandbouw.

1. Lupine op zandgrond

Akkerbouwer Henk Kerkers uit Deurne (NB) test op het land van de AgroProeftuin de teelt van lupine. De vlinderbloemige plant is goed voor de bodemvruchtbaarheid en de biodiversiteit. Volgens Kerkers is de boon eiwitrijk en veelzijdig. Hij illustreert dat aan de hand van producten die hij mee heeft genomen. „Het is een onbekend gewas, maar biedt naar de toekomst toe veel mogelijkheden. Zo zou het kunnen worden gebruikt als vleesvervanger."

Kerkers werkt via LUPEEL samen met regionale lupinetelers, die een korte keten nastreven en zich richten op humane consumptie. „Lupine kan door als sojavervanger. Soja dat we nu van ver halen, terwijl we het net zo goed hier kunnen telen. Het is een fantastisch product."

Uitdagingen zijn er ook. Op het gebied van veredeling is er nog weinig gebeurd met de lupineplant, er zijn bepaalde schimmels (anthracnose) die de groei dwarszitten en de lupinemarkt voor afzet is momenteel nog niet zo groot. „Onbekend maakt onbemind."

Lupine biedt als rustgewas of als eiwitrijk veevoergewas ook kansen voor melkveehouders. Kerkers werkt samen met melkveehouder Willem Verkuijlen. „Maar het mooiste zou zijn als mensen dit lokale product gaan eten."

Het is het tweede jaar dat de proef met lupine loopt in Zeeland. Het doel van de proef is twee rassen met elkaar vergelijken en kijken wat verschillende hoeveelheden zaaizaad doet met de opbrengst.

2. Granenmix voor koeien

In de tweede proef heeft melkveehouder Roel Albers (niet aanwezig) samen met Bert van Hoek van Kusters BV. drie soorten zomergraan door elkaar gezaaid. De bedoeling is een smakelijk mengsel te creëren voor de koeien van Albers. Er wordt daarom na de oogst een analyse gemaakt van het voer. Ook de schimmeldruk/optische ziektedruk in het gewas wordt gemeten en er wordt gekeken naar de onkruiddruk.

Er is wintergerst, triticale en winterrogge door elkaar heen gezaaid. De bedoeling is dat Albers meer ruwvoer van eigen land kan halen. Bert Aasman van AgroProeftuin de Peel legt uit: „Weerstand is het toverwoord. Bepaalde ziektes komen wel voor op gerst en niet op rogge. We zoeken uit of door elkaar zaaien zorgt voor minder ziektes, waardoor er minder gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn."

3. Maïs met klimbonen

Melkveehouder Geert Hol test maïs in de combinatie met klimbonen om zo aan hoogwaardig ruwvoer voor de melkkoeien te komen. Het is het tweede jaar dat Hol de teelt heeft staan. In het eerste jaar boekte hij met een hogere eiwitopbrengst (+15 procent DVE/ha) en een hogere energieopbrengst (+6 procent VEM/ha) een mooi resultaat. Dit jaar zit de onkruiddruk hem dwars.

„We hebben er alles aan gedaan om onkruid te bestrijden, machinaal en ook met de veldspuit wat geprobeerd. Maar het is toch flink opgekomen", vertelt Hol. „Over het product dat naar de koeien gaat ben ik zeer tevreden. Ik zocht naar een manier om minder soja te hoeven voeren. Extra eiwit van eigen land helpt daarbij."

Hol ziet de veldbonen/maïs-mix als een mooie teelt. „In de biologische melkveehouderij mag er niks aan onkruidbestrijding worden gedaan, dus dan kan zo'n mixgewas zeker uitkomst bieden. Zelf (gangbaar, red) wil ik ook door met deze teelt, hopelijk hebben we qua onkruid volgend jaar weer een beter jaar."

4. 'Bankerfields' in de aardappelteelt

Op het eerste gezicht lijken er allemaal strookjes onkruid te staan in het ruim twee hectare grote aardappelperceel van akkerbouwer Ron Peters. Het gaat om zogenoemde 'bankerfields', een smalle strook van Oost-indische Kers en Japanse haver. Dat trekt luizen aan.

Luizen die Peters liever niet in zijn aardappelen wil hebben, maar wat na het maaien van de 'bankerfields' wel de bedoeling is. Want waar luizen zijn, zijn ook de natuurlijke vijanden van de luis zoals sluipwespen, lieveheersbeestjes en oorwormen. „Het is de bedoeling dat de natuurlijke vijanden de luizen in de aardappelen opruimen, waardoor gewasbescherming nauwelijks nodig is. We rijden liever niet, dat doen we alleen als het absoluut noodzakelijk is. Dat bespaart geld en tijd."

En is in de ogen van sommigen ook beter voor het milieu. De proef richt zich ook op de hardnekkige coloradokever, maar in de praktijk blijkt de kever toch te oveleven. Toch ingrijpen sluit Peters dan ook niet uit. „Dat zal dan gebeuren met een uiterst selectief middel."

Het is het eerste jaar dat de proef loopt. Er wordt onderzocht door een onderzoeksbureau hoeveel insecten er aanwezig zijn. De akkerbouwer uit Odiliapeel werd geïnterviewd door het Brabants Dagblad over zijn proef.

5. Snijmaïs op ruggen

Samen met varkenshouder/akkerbouwer John Melis zoekt Ron Cox van adviesbedrijf Agrotechnics uit wat snijmaïs op ruggen kan doen voor de uitspoeling van mineralen. In sommige gebieden is maïs op ruggen de norm, maar in het Peelgebied niet. „Zonde", geeft Cox aan. „Want doordat maïs op ruggen meer wortels zet gebeurt er meer in de bodem. Zo'n plant neemt meer op vanuit de bodem, waardoor er ook minder uitspoeling is."

De koolstof-stikstofverhouding komt volgens Cox precies. Net als de waterhuishouding, die op het perceel in Zeeland niet helemaal op orde was. Het water stond te hoog waardoor de maïsplant te kampen kreeg met zuurstofgebrek en stikstof uit de grond als gas de lucht in vloog. „We moeten altijd alles als geheel bekijken, dus ook zoiets als uitstoot of uitspoeling. Er spelen veel factoren mee. Het mooiste zou zijn als er veel regelmaat is. Een plant die stress heeft groeit niet goed. Wat dat betreft is het net hetzelfde als bij mensen."

6. Veldbonen als ruwvoer

CZAV-teeltadviseur Tim van Summeren en melkveehouder Pedro van de Ven zoeken in Zeeland samen uit of veldbonen kunnen doorgaan als ruwvoer voor de koeien van Van de Ven. De boer zoekt naar een goed rustgewas, dat ook nog iets oplevert. Strengere regelgeving op het gebied van rustgewassen (GLB) zit eraan te komen.

„De veldboon is geen nieuw gewas", zegt Van Summeren. „Het gaat ons om het totaalplaatje voor de melkveehouderij. Soja aankopen is goedkoper dan veldbonen telen, dus we willen uitzoeken hoe we het toch rendabel kunnen maken. Zijn er rassen die goed geschikt zijn, kan het bonenstro ook worden gebruikt als voer of als strooisel?"

Het project loopt sinds dit jaar. De eerste oogst wordt binnenkort verwacht.

7. Biobased garden

Zijn er ruimere mogelijkheden voor akkerbouwers op de zandgrond rond de Peel? Welke gewassen slaan wel aan en welke niet? En naar welke gewassen is steeds meer vraag? Delphy zoekt het samen met de AgroProeftuin uit.

De proef loopt inmiddels vier jaar. Zoete aardappels zijn kansrijk, maar wel een moeilijke teelt qua weersinvloeden en oogst. Blauwmaanzaad is veelbelovend, net als kidneybonen. De afzet is nog wel een dingetje. En hoe telen boeren die gewassen dan? Het zijn de eerste stappen voor de Agroproeftuin op het gebied van alternatievere gewassen.