Toename extremiteiten maakt risicomanagement in de akkerbouw noodzakelijker

Door de stijgende kosten voor energie, diesel en uitgangsmateriaal, verwachten de partijen dat in de agrarische sector met name akkerbouwers en tuinders dit voorjaar te maken kunnen krijgen met liquiditeitsproblemen. Naast de kostenstijgingen leveren ook de steeds extremere weersomstandigheden steeds grotere risico’s op.

Adviesbureau ABAB, Rabobank en LTO deden de oproep maandagavond in een webinar van Nieuwe Oogst. Naast deze partijen werkten ook verzekeraar Achmea, energiebedrijf AgroEnergy en akkerbouwers Egon van Lier en Erik van Ophoven mee.

Risicospreiding

Een onderdeel van risicomanagement kan het spreiden van risico’s zijn. Van Lier en Van Ophoven doen dit feitelijk al, doordat ze inkomsten uit meerdere bronnen combineren. Zo is Van Lier naast akkerbouwer ook kippenhouder. Van Ophoven werkt buitenshuis als Risicodeskundige Agro bij Achmea. Op zijn eigen akkerbouwbedrijf is hij door het telen van meer vroege rassen bewust bezig met het spreiden van de oogst.

Vrije prijzen of vast contract

Namens LTO nam vakgroepbestuurder Akkerbouw en Vollegrondsgroenten Erik-Jan ten Cate deel aan het webinar. Door de gestegen kosten is hij op zijn eigen akkerbouwbedrijf in Zeeland meer gaan werken met vaste contracten voor zijn aardappelen. Van Ophoven koos ervoor om gewassen met een hoog risico niet meer te telen. Van Lier heeft voor zijn producten juist veel vaste afspraken qua levering, maar niet qua prijzen. Voorwaarde hiervoor is dat je goed overweg kan met fluctuerende prijzen, en het financieel ook aankan.

Energie en klimaat

Ten Cate waarschuwt dat voor alle gewassen de bewaarkosten deze winter extreem kunnen oplopen. Zonnepanelen kunnen een optie zijn om de risico’s van hoge energieprijzen in te dekken. Hiervoor bestaan diverse subsidieregelingen. De Rabobank adviseert om bij (nieuw-)bouw te zorgen dat je dak in ieder geval geschikt is voor zonnepanelen.

Ander zorgenpunt voor Ten Cate zijn de steeds extremere weersomstandigheden vanwege het veranderende klimaat. Hij wijst op de misoogst van fritesaardappelen door de droogte in 2018 en op de overstromingen vorig jaar in Brabant en Limburg. Dit jaar waren met name de koppen van Zeeland extreem droog, en op sommige plekken kunnen boeren ook niet beregenen.

Volgens Van Ophoven kan een brede weersverzekering een prima instrument zijn om dit soort risico’s voor een groot deel af te dekken, maar alleen als het een bewuste keuze is op basis van een gedegen analyse. Ook ‘onderverzekerd zijn’ kan volgens hem in sommige gevallen een bewuste keuze zijn. Hij raadt wel iedereen aan om goed te kijken naar de waarde van bijvoorbeeld kunstmestvoorraden. Dit voorkomt dat je ongemerkt financiële risico’s loopt die je eigenlijk niet kan of wil dragen.

Financiële draagkracht

Feitelijk staat bij risicomanagement de financiële draagkracht van je bedrijf steeds centraal: welke financiële risico’s loop je? Welke kun en wil je zelf dragen? Welke moet je afdekken met bijvoorbeeld een verzekering? Daarnaast heeft risicomanagement ook een ‘zachtere kant’, die meer op het organisatorische en relationele vlak ligt. Denk bijvoorbeeld aan het maken van afspraken bij calamiteiten. Wie kan je vragen of inhuren als jij onverhoopt je been breekt of erger? En waar vinden ze de wachtwoorden?

Adviezen

Tot slot van het webinar geven alle sprekers adviezen. Belangrijkste advies van de Rabobank: breng de belangrijkste risico’s en calamiteiten voor jouw bedrijf in beeld, en onderzoek je eigen risicobereidheid. Oftewel: bepaal welke risico’s je nog wil dragen. Kijk ook wat je kan regelen in bijvoorbeeld een coulanceregeling. De Rabobank geeft ook aan klanten actief te gaan meenemen in het prioriteren van risico’s.

Ten Cate adviseert om op het gebied van risicomanagement net zoals bij de teelt al veel gebeurt gebruik te maken van studieclubs. Zorg ook dat je bedrijfsblindheid voorkomt: dat je zaken zelf niet opmerkt, omdat je ze al zo lang ziet. Egon van Lier raadt aan om kennis in huis te halen die je zelf niet hebt. Volgens René Boots van ABAB zit er heel veel kennis in de hoofden van ondernemers. Ieder jaar een risicoanalyse laten maken is volgens hem niet nodig, maar eens in de drie jaar noemt hij echt wel goed.

Webinar terugkijken

Het webinar terugkijken kan hier.