Hoogendijk: ‘Duurzame ambities voor voedselproductie komen allemaal samen op het erf van de akkerbouwer’

LTO-Akkerbouwvoorvrouw Tineke de Vries, Hans Meeuwis van Royal Cosun en André Hoogendijk spraken in een webinar van BO Akkerbouw en Nieuwe Oogst over de perspectieven van de akkerbouw. Hoogendijk zette allereerst die perspectieven of ambities op een rij. „Met stip bovenaan staat natuurlijk de productie van duurzaam voedsel”, stelt Hoogendijk. Daarnaast noemde hij circulaire productie, energie, biobased productie, eiwittransitie, biodiversiteit en een aantrekkelijk landschap en een klimaatbestendige omgeving.

Hans Meeuwis noemt het noodzakelijk dat de sector zelf de regie pakt. Cosun voelt zich volgens hem nauw verbonden met de primaire sector en wil behalve het verdienmodel voor de leden ook investeren in de ambities. Tineke de Vries is het daar helemaal mee eens, omdat zonder voldoende inkomsten boeren niet kunnen bijdragen aan de duurzaamheidsdoelen. „Het verdienmodel is bij ons altijd nummer één.”

Landbouwakkoord

Nu aan de slag, is het motto van de akkerbouwer, stellen de drie sprekers op het webinar. Landbouwakkoord of niet, zij willen gewoon aan de slag. „Er is geen akkoord, maar voor plantaardig zijn we aardig op weg”, aldus De Vries. Hoogendijk zegt dat de sectorplannen op vraag van de sector geformuleerd zijn en niet naar beleidswensen. Cosun neemt zelf bijvoorbeeld het voortouw met het programma Groeikracht, waarin bodem, klimaat en gewasbescherming naar duurzame oplossingen gestuurd worden. „Een ander groot programma richt zich op de eiwitgewassen”, zegt Meeuwis.

De tafelgasten hopen dat er concrete doelen komen voor de Nederlandse productie van biobased bouwmaterialen, zoals isolatie van huizen op basis van hennep- en vlasvezels. Daar waar achterstanden ontstaan, willen ze de keten ontwikkelen, om zo de regie naar zichzelf te trekken en daarbij ook verdiensten voor de telers.

Kalenderlandbouw

Het moet De Vries van het hart dat kalenderlandbouw niet past bij het halen van duurzame doelen in de akkerbouw. Zij wil meer nadruk op doelsturen in plaats van knellende regelgeving. „Wij hebben die regels niet bedacht…” De Vries pleit ook voor een gelijk speelveld, waar internationale afzet de verwaarding van duurzaamheidsdoelen niet mogelijk maakt. Daar passen vergoedingen voor telers in die buiten de productprijs om gaan.

Kansen

Kringlooplandbouw biedt kansen, zeggen de sprekers. Hoogendijk denkt aan gebruik van reststromen, verwaarding van bijproducten uit bestaande gewassen en nieuwe teelten. In dit kader noemt Meeuwis de mogelijkheid om de strijd aan te gaan tegen microplastics in het milieu door die uit producten in wasmiddelen en cosmetica te halen en te vervangen door afbreekbare vezels die in bietenpulp zitten.

Juist de Nederlandse akkerbouw kan enorme bijdragen leveren aan kringlopen, duurzame bouw en eiwit van plantaardige oorsprong. De Vries vult dat nog eens aan met energie van boerenbedrijven: „Wij als sector kunnen vrij gemakkelijk energieneutraal zijn.” Cosun zet daar als verwerker op in met biogas en energiebesparing in hun grootverbruikende fabrieken voor suiker en friet. Hoogendijk gelooft dat energieproductie voor eigen gebruik op boerderijen, eventueel zelfs voor eigen kunstmest en waterstof, ontwikkelt kunnen worden.

Water en mensenmest

De Vries hoopt op een oplossing in de kringloop voor het ‘grote gat’ daarin. „Ik bedoel dan de menselijke excretie.” Te veel waardevolle nutriënten verlaten de kringloop via het riool, stelt zij. Verder hoopt zij op een mooie rol van de landbouw voor het waterbeheer. De agrarische ondernemers kunnen daar met hun grote beslag op land een functie in vervullen. De opvang van water is belangrijk in een veranderend klimaat. De Vries zou de opvang van water minus het gebruik door de landbouw willen nemen als uitgangspunt.