Teelt in vollegrond en buiten, voor meer gezonde micro-organismen

Nader onderzoek moet onderbouwen of de gezondheid in de vorm van een rijker microbioom profiteert van open teelt in de vollegrond. In Nederland buigen het Louis Bolk Instituut en de Universiteit van Maastricht zich over de vraag of tomaten uit de vollegrond gezonder zijn dan van een substraat als steenwol. Stichting Bac2Nature initieert dit onderzoek met subsidie van de Zweedse Ekhaga stichting, een stichting die zich richt op wetenschappelijk onderzoek aan biologische landbouw.

In het onderzoek draait het om twee stappen: hebben tomaten van de vollegrond een hogere diversiteit aan micro-organismen dan tomaten geteeld op substraat en draagt die diversiteit aan microleven bij aan de microbiële diversiteit in de menselijke darmen en daarmee aan de gezondheid. Volgens Peter Keijzer van het Louis Bolk Instituut maakt de koppeling tussen bodem en gezondheid van de mens dit onderzoek uniek.

Volgens Koen Venema van de Uniiversiteit van Maastricht is het van belang te weten of de micro-organismen uit de tomaten ook daadwerkelijk de menselijke darmen bereiken. De gedachte dat een diverser microbioom, dankzij gezond voedsel van een gezonde bodem, bijdraagt aan de natuurlijke weerstand, klinkt logisch, maar verdient wel onderbouwing, aldus de onderzoekers.

Ook aan de Universiteit van Leiden zijn wetenschappers bezig met de vraag wat een gezonde bodem doet met de menselijke weerstand en gezondheid. Hier is het bodemecoloog Emilia Hannula, die met internationaal geld dit verband onderzoekt. Hannula vraagt zich af of de moderne landbouw de biodiversiteit aan bacteriën en schimmels beïnvloedt en of dat gevolgen heeft voor de gezondheid van ons voedsel. Een internationaal consortium van onderzoeksinstituten werkt met 1,8 miljoen euro onderzoeksgeld aan dit vraagstuk.

De Italiaanse onderzoekers vonden op rucola van de vollegrond een diverser microleven dan op dezelfde groente uit gesloten systemen op hydrocultuur. Juist voor producten die vers , liefst rauw, geconsumeerd worden is de werking van een rijker microbioom zinvol. Veel voedsel uit de boodschappenmand van de consument is immers bewerkt, verhit en gesteriliseerd.

Gezonder voedsel

Stel dat welvaartsziektes ontstaan door het eten van microbieel arm voedsel, is dan andersom ook die trend terug te draaien door het eten van voedsel van een gezonde bodem? Naast het effect op de gezondheid, verwacht Hannula ook een effect op de smaak van het product, als dat van een gezonde bodem komt.

Onderzoek aan de samenstelling van het microbioom in de bodem, op gewassen en producten en in de menselijke darmen wordt gemakkelijker en goedkoper dankzij moderne DNA-technieken. In een later stadium is het mogelijk om mensen met spijsverteringsproblemen microbioom-divers voedsel te geven en te kijken of ze daar baat bij hebben.

Als voedsel uit een gezonder bodem daadwerkelijk bijdraagt aan de gezondheid van de mens, zijn consumenten mogelijk bereid daar meer voor te betalen of specifiek te kiezen voor voedsel met deze meerwaarde. Op deze manier kan een verdienmodel voor boeren met oog voor de bodemgezondheid ontstaan.