Klimaatverandering: meer droogte, meer regen, meer zout

De akkerbouwers, tuinders en veehouders in de zaal bereiden zich amper voor op de verandering van het klimaat, zo blijkt uit navraag van Hiemstra. Er wordt iets meer werk gemaakt van de afwatering, maar verder houdt men nauwelijks rekening met de gevolgen. Reden te meer voor Hiemstra om de verschillende scenario's uiteen te zetten en duidelijk te maken wat de gevolgen kunnen zijn.

Extremer weer

'Er komt in het teeltseizoen meer heet weer en het zal minder regenen. Als het regent, valt er echter veel meer neerslag. Het weer wordt kortom extremer. Er gaan records sneuvelen, zoals die van het aantal tropische dagen of de hoeveelheid regen op een dag.
Een van de scenario's laat zien dat we een grotere kans op droge zomers krijgen en dat het aantal regendagen afneemt. Die droogte in de zomer ontstaat doordat er minder water is om te verdampen, waardoor de temperatuur oploopt. Dat versterkt elkaar. De winters worden juist veel natter, waardoor per jaar netto meer regen valt bij een hogere temperatuur.'

Langer teeltseizoen

Deze klimaatveranderingen leiden tot een langer teeltseizoen in Nederland, denkt Hiemstra. 'Ik schat dat over vijftig jaar het seizoen twee tot drie weken langer duurt. Dat kan leiden tot een hogere productie, maar daar staat tegenover dat de oogstzekerheid afneemt. De omstandigheden waaronder wordt geoogst, zijn namelijk een stuk slechter. Het is de vraag of je op een bepaald moment het land nog op kunt om te oogsten en of we dus daadwerkelijk profiteren van het langere seizoen.'

Droogte in Zuid-Europa

Hetzelfde scenario pakt in Zuid-Europa heel anders uit. Volgens Hiemstra gaan daar grote problemen ontstaan door droogte en hitte, die ertoe kunnen leiden dat landbouw in bijvoorbeeld het zuiden van Spanje onmogelijk wordt. 'Water wordt de beperkende factor, ook in Nederland.'
Wel hebben wetenschappers verschillende modellen gemaakt van de klimaatverandering die ze verwachten. De meningen lopen volgens Hiemstra flink uiteen. Zo zijn er modellen die uitgaan van een paar millimeter neerslag meer per jaar, maar ook voorspellingen van 10 tot 15 procent meer neerslag in 2050 ten opzichte van 2006.

Nog geen gevolgen land- en tuinbouw

In de land- en tuinbouw zijn de directe gevolgen voorlopig nog niet merkbaar. PPO houdt rekening met de klimaatverandering, maar volgens de onderzoekers leiden die voorlopig niet tot aanpassingen van bijvoorbeeld rooidata. Bloembollenonderzoeker bodem, water en bemesting Paul Belder stelde al eerder dat de klimaatverschillen van jaar tot jaar veel belangrijker zijn voor de land- en tuinbouw.

Zout

Een ander gevolg van de klimaatverandering zorgt voor meer beroering: de zeespiegelstijging en de bijbehorende toename van zout water, met name in het westen van Nederland. Zilte invloeden betekenen het einde van de bollen- en boomteelt, dus is er een forse lobby aan de gang om te voorkomen dat hoogheemraadschappen besluiten toe te geven aan de druk van het zoute water.
Om die problemen het hoofd te bieden, worden regelmatig bijeenkomsten gehouden met bestuurders van de schappen, uit de landbouw en met wetenschappers. Die hebben echter nog niet geleid tot een ander beleid van de waterschappen in het Westen.

Registratie KNMI

Het KNMI gaat ondertussen gestaag door met de registratie. Uit gegevens van het instituut valt op te maken dat het sinds 1900 anderhalve graad warmer is geworden in Nederland. Viel in 1900 gemiddeld nog ruim 700 millimeter per jaar, inmiddels gaat het gemiddelde naar 900. De zeespiegel is in deze periode met ongeveer 15 centimeter gestegen.