Jan Jonkman: verbind stikstof en koolstof in de mest die je geeft

Jonkman werd tijdens de Nationale Bodemtop van 7 februari geïnterviewd door Inge Diepman. Diepman kent Jonkman uit haar tijd bij omroep Flevoland. Daar was Jonkman regelmatig terugkerend gast in haar radioprogramma als ‘De Groenteboer’. In 2023 werd de bodem van Jonkman uitgeroepen tot Bodem van het Jaar door de Nederlandse Bodemkundige Vereniging.

Bijzonder aan de bodem van Jonkman was dat in de 31 jaar dat hij erop boerde de organische stofgehaltes opliepen van 1,8 naar 2,3 procent, terwijl op de kalkrijke bodems van de Flevopolder normaal gesproken een neerwaartse trend te meten was. Samen met bodemkundige Jan Bokhorst volgde Jonkman zijn bodem over de jaren en hij paste advies van Bokhorst toe binnen zijn biologische bedrijfsvoering.

Akkerwijzer bezocht in 2023 het bedrijf in Lelystad. De grond is al enige tijd aan een buurman overgedaan, die volgens Jonkman dezelfde bodemzorg voortzet. „Ik fiets er bij mooi weer dagelijks even langs en zie dat het goed is”, zegt de inmiddels 86 jaar oude boer.

Stikstof en koolstof samen

De sleutel voor goed bodembeheer ligt volgens Jonkman in het geven van organische voeding aan het bodemleven: „We beschikten over mest waarin stikstof aan koolstof gebonden is. Je moet die mest met de goede verhouding geven aan de bodem.” Koolstof en stikstof horen volgens de oud-teler bij elkaar. Door zo voor de bodem te zorgen kan de boer zijn oplossend vermogen voor gezonde bodem en water inzetten bij vragen rond klimaat, bodemweerbaarheid, milieu en biodiversiteit, gelooft Jonkman.

Diepman vraagt hem of hij nog advies heeft voor de aanwezigen in de zaal. Jonkman wijst daarin op het belang van kennisverspreiding, zoals hij kende uit het oude systeem van samenwerking tussen onderzoek, voorlichting en onderwijs (toen de OVO-driehoek genoemd), maar dan wel meer op duurzaamheid gericht. „Ik zou willen dat ze in het onderwijs meer aandacht voor biologische bedrijfsvoering hebben. De OVO-driehoek was te veel gericht op economisch rendement en heeft te kort gekeken naar de andere manier van landbouw.” De duurzame landbouw heeft volgens Jonkman oog voor de lange termijn en de andere doelen die de maatschappij verlangt te bereiken met agrarische grond.