Groenbemester onderwerken of laten staan tot 1 maart?

Regelgeving Eco-activiteit Groenbedekking

Op rvo.nl staat onder Bodemgewas de eco-activiteit 12. Groenbedekking als volgt omschreven:

Met het bedekt houden van uw percelen verhoogt u het organisch stofgehalte en verbetert de bodemkwaliteit. U houdt uw perceel van 1 januari tot 1 maart voor minimaal 80% zichtbaar bedekt met een levend gewas. Dit doet u met het vanggewas of groenbemester die u laat staan van 2023. U mag in die periode ook alleen pleksgewijs op maximaal 10% van het perceel gewasbeschermingsmiddelen of biociden gebruiken. U werkt het vanggewas onder met machines voor de hoofdteelt. U mag het vanggewas voor het onderwerken niet doodspuiten of branden.

Voor- en nadelen van winterharde groenbemesters

Groenbemesters spelen een cruciale rol bij het verbeteren van bodemgezondheid en het bevorderen van duurzame landbouwpraktijken. Echter, er bestaat vaak discussie over het juiste tijdstip voor het onderwerken van groenbemesters - moet dit direct na de groeiperiode gebeuren of is het beter om ze tot 1 maart te laten staan? Laten we de voor- en nadelen van beide benaderingen verkennen.

Voordelen

• Een levende groenbemester tot 1 maart houdt de bodem bedekt gedurende de winter, wat erosie helpt voorkomen.
• Levende wortels stabiliseren de bodemstructuur en zijn gunstig voor het bodemleven.
• Groenbemesters houden stikstof en andere nutriënten vast, die na het onderwerken weer beschikbaar kan komen voor de hoofdteelt.
• Een groenbemester kan dienen als habitat voor wild en insecten.

Nadelen

• Laat onderwerken van groenbemesters kan leiden tot een vertraagde vrijgave van voedingsstoffen wat een nadeel kan zijn voor het hoofdgewas.
• Een levende groenbemester kan eventuele parasitaire aaltjes in stand houden.
• Het onderwerken/bewerken van winterharde groenbemesters is lastiger dan van groenbemesters die slijten in de winter. Zeker als we alleen mechanisch werken en pas na 1 maart beginnen. Met name gras(-achtigen) vormen hierbij een risico. Vooral op de zwaardere gronden kan dit voor uitdagingen zorgen. Op lichtere gronden kan met ploegen, frezen of een schijveneg al een goed resultaat worden behaald. Echter op kleigronden zal dit moeilijk zijn en valt het creëren van een goed zaaibed niet altijd mee.

Ervaringen met TerraLife SoilProtect: winterhard basismengsel

TerraLife SoilProtect is een winterhard (basis)mengsel dat kan worden toegevoegd aan een ander mengsel om meer winterhardheid in te bouwen. De winterharde componenten zijn winterwikken, Engels raaigras, inkarnaatklaver en weegbree.

We zoeken een combinatie die zorgt voor voldoende beginontwikkeling om onkruid te onderdrukken, maar die ook ruimte geeft aan de wat tragere componenten in SoilProtect. Als een aantal vroegslijtende componenten wegvallen in de winter, zorgen de winterharde componenten voor levende bedekking van de bodem. In 2023 hebben we ervaring opgedaan met TerraLife N-Fixx 50 en TerraLife SolaRigol TR als combinatiepartner

Samenvattend:

Het valt niet mee om te voorspellen of een groenbemester leidt tot 80% zichtbare bedekking op 1 maart; het winterweer is immers onvoorspelbaar. Tenzij je kiest voor compleet winterharde groenbemesters. Een winterharde groenbemester zorgt voor 80% zichtbare bedekking per 1 maart. Maar het kan ook een uitdaging zijn om deze mechanisch te bewerken, zeker als deze een hoog aandeel gras bevat. Bij de eco-activiteit ‘groenbedekking tot 1 maart' is chemische onkruidbestrijding niet toegestaan.

Je dient goed na te gaan of groenbedekking tot 1 maart past op je bedrijf. Dit zal van verschillende factoren afhangen zoals het bouwplan, de grondsoort, de regio en teeltsystemen. Vanuit DSV pleiten we voor het zo lang mogelijk bedekt houden van de bodem. Levende wortels zijn welkom, want die voeden het bodemleven. Ideaal is een combinatie van winterharde en afvriezende soorten. Dan blijft de bodem bedekt, aanwezige nutriënten worden opgenomen en de vastgelegde nutriënten komen geleidelijk beschikbaar voor de volgende teelt.

Visie van DSV op Eco-regeling Groenbedekking tot 1 maart

‘Groenbedekking tot 1 maart’ brengt ook uitdagingen met zich mee, met name op het gebied van onderwerken/bewerken. Een groenbemester die natuurlijk slijt in de winter zorgt ook voor bedekking en zal zijn bijdrage leveren aan het bodemleven. Deze restanten zullen minder intensief moeten worden bewerkt omdat een deel van de vertering al is ingezet. Dit zorgt ervoor dat er in het voorjaar makkelijker een zaaibed te creëren is en dat er minder van de toegediende stikstof naar vertering gaat. Daarnaast hoeft hierbij geen glyfosaat te worden gebruikt.

Vanuit DSV pleiten we ervoor dat in de eco-regeling ‘groenbemester tot 1 maart’ de nadruk zou moeten liggen op ’bedekking’ en op ‘mechanisch bewerken vanaf 1 maart’, en niet op ‘groen en levend’. Een mengsel van winterharde en afvriezende componenten biedt goede mogelijkheden in de praktijk.

Bekijk ook de fotoserie met groenbemesters in ons kennisartikel Tips voor het bewerken van groenbemesters in het voorjaar.

Bekijk voor meer informatie over de TerraLife-mengsels onze nieuwe brochure 2024: