Omdenken door teler Dick: niet-productief areaal omzetten naar een vitaal gewas met agroforestry

Agroforestry heeft een reeks voordelen voor telers en voor het milieu. Dick Harinck werd gebeld door de ZLTO. ‘Ze vroegen of ik deel wilde nemen aan een project rond klimaatadaptatie. Zelf wilde ik wel wat meer afwisseling in het landschap brengen. Ik was geïnteresseerd in agroforestry en volgde dat al een beetje bij andere projecten. Met het planten van hagen verhoog ik de biodiversiteit op mijn bedrijf en maak ik mijn bodem sterker. Dat sprak mij aan.’

Niet-productieve grond krijgt vitaal gewas

Stichting Landschapsbeheer Zeeland heeft Harinck geholpen met het uitzoeken van de soorten in de hagen. ‘We kiezen voor inheemse soorten, zoals die voorkomen in de Zak van Zuid-Beveland in de laatste eeuwen. We hebben ze zo gekozen dat ze diversiteit in bloeimoment hebben. Daardoor is het aanbod voor bestuivers continu. Ik zie er voordeel van in voor mij als teler. Vanuit het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) vragen ze telers niet-productieve grond te hebben. Ik zet dat het liefste in naar een vitaal gewas: mijn gewas bijvoorbeeld heeft baat bij de plaagvijanden die meekomen met de hagen. Op mijn biologische bedrijf vind ik de natuurwaarde van de houtige landschapselementen goed passen.’

De hagen brengen schuilplekken voor dieren, waaronder natuurlijke vijanden van plagen. Ze staan mooi in het landschap en breken de wind. Daardoor ontstaat een beter microklimaat voor de gewassen tussen de hagen. Andere voordelen zitten in koolstofopslag, waterzuiverend effect van de dieper wortelende, houtige soorten, minder stuiven en bodemerosie. Agroforestry is een vorm van landbouw waarin houtige aanplant en akkerbouwgewassen of veehouderij worden gecombineerd voor een duurzamer teeltsysteem, definiëren Wageningse onderzoekers het systeem.

De onderzoekers zien met name in het Zeeuwse landschap kansen voor hagen. Het waait vaak hard in de provincie, waardoor het voordeel van windbreking relatief groot is vergeleken met andere Nederlandse regio’s. Het past in de vergroeningsvisie (de Zeeuwse Bosvisie) van de provincie en bij de wens meer biodiversiteit te ontwikkelen. Wat nog ontbreekt is ervaring. In Zeeland was tot voor kort maar een handjevol telers die iets met hagen deed op hun bedrijf. Daarom is de nieuwe aanplant die Dick Harinck samen met ZLTO en het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer neerzet en volgt belangrijk.

Bodemverbeterende soorten

Zelfs als biologisch teler heeft Harinck 3 procent niet-productieve grond nodig. Hij zet verder veel bodemverbeterende soorten in, waaronder vlinderbloemigen. Ook onder de hagen gaat hij klavers zaaien. Die onderdrukken onkruiden en maken de grond vruchtbaar én ze zijn rijk aan voeding voor insecten.

Harinck vindt het moeilijk te zien of de hagen het beoogde effect zullen hebben. ‘Er komt pas na een jaar of twee echte groei in.’ Hij hoopt dat er nuttige kennis informatie uit voortkomt voor de bij het project betrokken partijen. ‘Ik zou graag een veldbijeenkomst houden met de biologische telersvereniging. Verder ontvang ik graag lokale inwoners of de lokale krant die meer over dit project willen weten.’

Harinck loopt af en toe langs de hagen en heeft de indruk dat ze op het goede moment geplant zijn. ‘Het moment van planten en de regen daarna kwam goed uit. De hazen hebben niet aan de jonge aanplant gevreten. Het is alleen lang te nat gebleven voor de onderzaai van klaver. Misschien had ik dat toen gelijk moeten doen, al houden klavers erg van warm weer. Ik wacht dus nog even daarmee.’

Als DAW demobedrijf deelt en hoort Dick Harinck gtraag ervaringen met en van vakgenoten. Maak verder kennis met Dick en zijn bedrijf via de website van DAW demobedrijven.

Tekst en beeld is gemaakt door Jorg Tonjes.