Meest efficiënt bij schaars water is vroege druppelirrigatie in uien

Cammaert richt zich met de uitleg over het onderzoek op de telers in het zuidwesten van het land. Daar is zoet water schaars, en daarom is efficiënt omgaan met dat water van belang. Verder kan inzet van water met een hoger zoutgehalte een aanvulling zijn, mits het gewas daar wat mee kan.

Beperkt zoet water

Aanleiding van het onderzoek op de Rusthoeve is het steeds vaker optreden van droogte in de zomermaanden. Vanuit het ketenproject Uireka onderzoeken partners in de uienketen zaken als bodemgebonden ziektes, uienrassen en in dit geval dus de gevolgen van klimaatverandering en droogte voor de uienteelt. Druppelirrigatie lijkt efficiënter dan water geven met een sproei-installatie. In de gebieden met beperkt zoet water, waar alleen aanvoer met schepen water of via een leiding mogelijk is, speelt de efficiëntie een steeds grotere rol. Telers werken steeds vaker met een waterbassin en willen dat zo doelmatig mogelijk inzetten.

In 2022 leidde meer water geven tot hogere opbrengsten en grovere sortering in de uien. Opvallend was dat bij toepassen van water met een EC van 4 (brak water) ook een positief effect op de opbrengst is gemeten. Er was geen opbrengstderving bij dit zoutere water. Overigens is echt zout water met een EC van 30 aanzienlijk zouter. Het team begint een onderzoek met water met een EC van 8.

Water geven aan het begin van het seizoen is volgens de onderzoekers het meest efficiënt, dan genereert de teler de meeste extra opbrengst. Het maakt het verschil tussen een mislukte oogst en wel opbrengst. Irrigatie met een boom (bovenover) is minder efficiënt dan met druppelslangen. Het is wel beter dan niet irrigeren. De eerste irrigatie, liefst met druppelsystemen, maakt de grootste slag uit in opbrengst en sortering. Later nog bijgeven verhoogt de opbrengst en de grofte.

Sigaar

In Zeeland deed een helikopter metingen aan de aanwezigheid van zout water in de bodem. Met een soort ‘sigaar’ onder deze helikopter bracht een team de zoute watervoorraad in de provincie in beeld. Grofweg alle kustgebieden hebben hier in hoge mate mee te maken. Alleen dieper landinwaarts in Zeeuws-Vlaanderen en op de breedste stukken Zeeuwse Eilanden wint het zoete water in de zomer van het zoute.

Cammaert: „Vanaf 2020 zijn we gaan kijken wat er met druppelslangen mogelijk is. Het bleek dat er vaak opbrengsten mogelijk waren die twee keer zo hoog waren vergeleken met waar niet gedruppeld werd.” In de proeven vergeleken de onderzoekers verschillende druppelhoeveelheden met (dubbele hoeveelheden) water gegeven met een sproeiboom. De druppelsystemen zijn relatief efficiënter. „Beschouw bij druppelirrigatie de eerste 30 millimeter als de bodem van de taart. Ga je naar 60 millimeter, dan heb je de slagroom en bij 95 millimeter ook de kaarsjes.”

Zouter water

In 2023 haalde de onbehandelde veldjes uien 20 ton opbrengst. Bij 47,5 millimeter druppelirrigatie was de opbrengst 46,6 ton. Nog meer water geven (tot 120 millimeter) verhoogde de opbrengst tot 67,5 ton. „Bij weinig beschikbaar water kun je het beste aan het begin van het groeiseizoen (druppel)water geven. Heb je meer water beschikbaar, dan kan je later ook geven. Zouter water toepassen moeten we nog verder onderzoeken.”